Ո՞ՒՄ ՀԵՏ ԵՎ Ի՞ՆՉ ՏՈՆՈՎ Է ԽՈՍՈՒՄ ԲԱՔՈՒՆ

«ԱԶԳ», 21-04-2011- Որ Ադրբեջանում, կոնկրետ ղարաբաղյան հիմնահարցի բանակցությունների հետ կապված, դժգոհ են «արտասահմանյան որոշ ուժերից», գիտենք վաղուց: Գիտենք նաեւ, որ ոչ վաղ անցյալում նախագահ Ալիեւն անձամբ «այդ ուժերին» անվանում էր «Հայաստանի բարեկամներ»: Հետեւաբար բոլորովին պատահական չէ, որ հարեւան երկրի նախագահը, արտգործնախարարը, նրանց աշխատակազմերի «որոշ ակտիվիստներ» շարունակում են, ոչ ավել, ոչ պակաս, պահանջել միջազգային հանրությանը` «ճնշում գործադրել ագրեսոր Հայաստանի վրա»: Ի դեպ, հաշվի առնելով, թե այս օրերին ինչպես է նույն միջազգային հանրության «արեւմտյան մասը» ճնշում գործադրում որոշ ագրեսորների ու բռնակալների նկատմամբ, ակնհայտ է դառնում, որ Հայաստանին, փաստորեն, միջազգային հանրությունը ամենեւին էլ չի ընկալում` որպես ագրեսորի: Այս հանգամանքն է, թերեւս պատասխանում նաեւ հարցին, թե ԼՂ հիմնահարցի խաղաղ բանակցություններում կողմերից որ մեկն է ավելի կառոցողական: Միեւնույն ժամանակ` հարեւան երկիրն առանձնանում է մեկ այլ յուրահատկությամբ եւս: Փաստորեն Ադրբեջանի ղեկավարությունը ոչ միայն «լուրջ է խոսում», որ «Ադրբեջանը աշխարհի ամենադինամիկ զարգացող երկիրն է, անկախ պետականություն, որի հետ հաշվի են նստում բոլորը», այլեւ այս համոզմունքը փորձում է ապացուցել: Այսպես` այն ժամանակ, երբ Բաքվի` «ազատություն» բղավող ցուցարարներից «հոգնած» Իլհամ Ալիեւը շրջայց է կատարում երկրի շրջաններ ու Աստարայում հայտարարում, թե «Ադրբեջանի զարգացումը չուզեցող որոշ օտար ուժեր խաթարում են երկրի կայունությունը», պաշտոնական Բաքուն չեղյալ է հայտարարում այս տարվա մայիսի 15-25-ը նախատեսված ամերիկա-ադրբեջանական համատեղ զորավարժությունները: Ընդ որում, սա այն բանից հետո, երբ ԼՂՀ հետ շփման գոտուն մերձակա տարածքներում վերջերս Ադրբեջանն իրականացրեց օդուժի ինքնուրույն զորավարժություն:
ԱՄՆ-ի հետ համատեղ զորավարժությունները չեղյալ հայտարարելու մասին ապրիլի 19-ին հաղորդեց «ԱՊԱ»-ն, սակայն առանց նշելու, թե ով է չեղյալ հայտարարողը: Այս հարցին էլ երեկ պատասխանեց Բաքվում ԱՄՆ դեսպանատան հասարակայնության հետ կապերի բաժնի վարիչ Թերի Դեյվիդսոնը: Վերջինս, կրկին «ԱՊԱ»-ի փոխանցմամբ, Բաքվում հրավիրած ասուլիսի ժամանակ մասնավորապես ասել է. «Զորավարժությունները հետաձգելու որոշումը կայացրել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը, հետեւաբար ճիշտ կլինի դիմեք հենց նախարարություն»: Դեյվիդսոնն, իհարկե, խոսել է «ամերիկա-ադրբեջանական ռազմական գործակցության բարձր մակարդակից, որ երկկողմ ծրագրերը դեռ պետք է շարունակվեն» եւ այլն:
Այս ամենից հետո ԱՄՆ դեսպանատան պաշտոնյան մեկ այլ ուշագրավ հայտարարություն է արել: Խոսելով Բաքվում ընդդիմության կազմակերպած բողոքի ակցիաներից` Դեյվիդսոնը նշել է. «Մեր դեսպանատունը մեկ անգամ չէ, որ նշել է հավաքների ազատության եւ կամարտահայտության կարեւորության մասին: Մենք կարծում ենք, որ խաղաղ հանրահավաքները եւ խոսքի ազատությունը այն իրավունքի հիմքերից են, որով շարժվում են ժողովրդավարական հասարակություններում»: Ստացվում է` ամերիկացի պաշտոնյան ընդգծում է ադրբեջանական հասարակության ոչ ժողովրդավարական լինելը:
Ինչեւէ` Իլհամ Ալիեւը փաստորեն «չի կարողանում ներել» ԱՄՆ-ին` մեկ տարուց ավելի Բաքվում դեսպանի աթոռը թափուր թողնելու համար: Բացի դրանիցՙ հարեւան երկրում թերեւս էականորեն են զգում, որ ԼՂ հիմնահարցի բանակցություններում որեւէ գերտերություն, «արտասահմանյան ուժ» պարզապես ցանկություն չունի «ճնշում գործադրելու» Հայաստանի վրա: Միայն այս կերպ, ինչպես նաեւ ԱՄՆ պետքարտուղարության հրապարակած ամենամյա զեկույցների «ադրբեջանական մասի» պատճառով կարելի է հիմնավորել այն քաղաքական տոնը, որով Բաքուն խոսում է կոնկրետ Վաշինգտոնի հետ: Ի դեպ, ԱՄՆ-ում պետք է որ «ադրբեջանական ուժի» մասին հիմնավոր պատկերացումներ արդեն իսկ ունենային` հաշվի առնելով այն «ակտիվ մասնակցությունը», որ ունեցավ Բաքուն Արեւմուտքի համար այդքան կարեւոր հայ-թուրքական գործընթացում:
Հ. ԱՖՅԱՆ