Հայոց Ցեղասպանութեան մասին փաստաթուղթերու հրապարակում

ՆՈՅԵԱՆ ՏԱՊԱՆ 12-11-2010- Թրքական «Էն.Թի.Վի. Թարիհ» պարբերաթերթը, իր Նոյեմբերի թիւին մէջ (թիւ 22), «Հայոց տեղահանութիւն. Երեք Փաստաթուղթեր, Երեք Իրականութիւններ» խորագիրին ներքեւ կը հրատարակէ Տերիա Թուլկայի կողմէ ի յայտ բերուած խօսուն վկայութիւններ՝ հայկական բռնագաղթի իրողութեան մասին։
Յօդուածագիրը, հրատարակելով այդ երեք փաստաթուղթերուն հին թրքերէնով գրի առնուած կրկնօրինակները, եւ այդ փաստաթուղթերուն քով հրատարակելով անոնց արդի թրքերէնի թարգմանութիւնը՝ մէկ առ մէկ բացատրութիւններ կու տայ այդ փաստաթուղթերու բովանդակութեան մասին։
Ան կը գրէ, թէ այդ փաստաթուղթերը նման են Մուրատ Պարտաքճըի կողմէ հրատարակուած Թալաթ փաշայի թղթածրարներու բովանդակութեան, սակայն նոյնը չեն։ Իսկ ինք կը հրատարակէ իր ձեռք բերած այս փաստաթուղթերը, որպէսզի «Հայկական հարց»ի նիւթով մինչեւ օրերս երկարող վիճաբանութիւններուն նպաստած ըլլայ։ Տերիա Թուլկա իր գրութեան մէջ կը նշէ, թէ Մուրատ Պարտաքճը պարզապէս ներկայացուցած էր իր ձեռք բերած փաստաթուղթերը, բայց մեկնաբանութիւն չէր ըրած այս մասին. իսկ իր ներկայացուցած փաստաթուղթերը թէ՛ թուական կը կրեն իրենց վրայ եւ թէ պաշտօնական կնիք։

Յօդուածագիրը կը գրէ, թէ իր հրապարակածները Թալաթ փաշայի անձին չեն պատկանիր, այլ պետութեան արխիւին մաս կը կազմեն:

Առաջին փաստաթուղթը կը կրէ Նոյեմբեր 2, 1922 թուականը, եւ կը բաղկանայ հինգ էջերէ։ Երրորդ էջին վրայ տեղ գրաւած է ցանկ մը, ուր նահանգ առ նահանգ ցոյց կը տրուին տեղահանուած հայերուն թիւերը։ Ցանկին համաձայն, այս թիւը կը կազմէ 924,158 հոգի։ Յօդուածագիրը կը նշէ որ յայտնի չէ, թէ տեղահանուած այս հայերէն քանի՞ն ողջ մնացած է, քանի՞ն մեռած է հիւանդութեան կամ անօթութեան պատճառով, իսկ քանի՞ն մեռած՝ յարձակումներու ենթարկուելով։

«Այլ փաստաթուղթեր կը վկայեն թէեւ, որ Վան, Էտիրնէ, Թեքիրտաղ, Պօլու, Գասթամօնու, Ուրֆա, Ատանայի ձախին՝ Թէքէ նահանգներէն ալ տեղահանուած է հայ ժողովուրդը», կը գրէ «Մարմարա»: