«Գործող իշխանությունները պետք է հեռանան վերեւից ներքեվ»,- ասում է ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ Արմեն Ռուստամյանը

- ՀՅԴ Արեւմտյան Ամերիկայի Կեդրոնական Կոմիտեն վերջերս հայտարարություն էր տարածել, թե չի մասնակցելու Լոս Անջելեսում ՀՀ անկախության 20-ամյակի առիթով կազմակերպված ընդունելությանը, քանի որ այդ միջոցառումներին մասնակցելու է նախագահ Սերժ Սարգսյանը: ՀՅԴ ամերիկյան կառույցը սուր քննադատության էր ենթարկել ՀՀ իշխանություններին, որին հետեւեց Հայ դատի Երեւանյան գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանի պատասխանը, թե` «մենք իրավունք չունենք այս մակարդակի միջոցառումներում առաջնորդվել անձնավորված հարաբերություններով եւ հուզական քայլերով»: Հակասություննե՞ր կան ՀՅԴ հայաստանյան եւ ամերիկյան կառույցների միջեւ:
- Ոչ մի խնդիր չկա, այդ խնդիրն ավելի շատ ուռճացվեց մամուլում, քան իրականում գոյություն ունի: Հիմնականում հարց են դնում, թե ինչու չենք մեկնաբանում այդ հայտարարությունը: Դաշնակցության պրակտիկայում ընդհանրապես չկա, որ մի մարմինը մեկնաբանի մեկ այլ մարմնի հայտարարությունը: Մեր որեւէ մարմնի հայտարարություն, դա ՀՅԴ հայտարարությունն է` ելնելով տվյալ մարմնի կանոնագրային սահմաններից: Մենք գաղափարական կենտրոնացմամբ գործող, բայց կազմակերպական ապակենտրոնացում ունեցող կուսակցություն ենք, ինչը ճկուն հնարավորություն է տալիս ամեն մեկին իր տեղում իր պայմանների համար ճիշտ կողմնորոշվել: Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, դա համահայկական բնույթի հարց է եւ այդ առումով, իհարկե, գաղափարական նույնացում, կարծում եմ, գոյություն ունի: Գերագույն ժողովով եւ բոլորովին վերջերս ավարտված ընդհանուր ժողովով սահմանած մեր քաղաքական ուղեգծից, ընդհանուր ռազմավարությունից կուսակցությունը որեւէ լուրջ շեղում չունի: Հարցի ծագման պատճառը շատերն ուզում են թաքցնել, այնտեղի մեր կառույցին ուղղված հրավերքը ձեւակերպված է եղել արարողակարգին ոչ հարիր ձեւով: Այնպես է եղել, որ այդ ամբողջ տոնակատարությունը նվիրված է նախագահին: Բայց դա բոլորի համար է, եւ մեր ողջ ժողովուրդն է անկախության այդ 20 տարիները վաստակել` լինի իշխանություն թե ընդդիմություն: Այդ ձեւակերպումը առիթ է հանդիսացել, որ հարցը մի փոքր զգացական դաշտ տեղափոխվի:

- Դուք այդ հայտարարությունը ներկայացնում եք որպես հրավերքի ձեւակերպման հետեւանք, մինչդեռ կարծիքներ կան, թե ՀՅԴ հայաստանյան եւ ամերիկյան կառույցների հարաբերությունները սրվել են, որովհետեւ ՀՅԴ Բյուրոյի նոր կազմից դուրս մնացին ԱՄՆ երկու ներկայացուցիչները: Փոխարենը` հաղթեց իրանական թեւը:
- ՀՅԴ ժողովներում շատ բուռն քննարկումներ, մարմնի ընտրություններ են լինում: Ընտրվել է մարմին, որն ընտրվել է ժողովի ամբողջ կազմի կողմից:

- Հավանաբար Բյուրոյի այդ կազմն ունենալու համար պատվիրակների հետ համապատասխան աշխատանք է տարվել:
- Աշխատանք որ տարվեր, ԱՄՆ ներկայացուցիչները ձայն չէին տա ներկա կազմին: Նրանք ձայն են տվել այս Բյուրոյին:

- Նաեւ կարծիք կա, որ ՀՅԴ ամերիկյան կառույցները ձեզանից դժգոհ են, որովհետեւ այստեղ Դուք շատ հանդուրժող եք իշխանությունների նկատմամբ:
- Այդպես ասողներին ես կառաջարկեի լսել գոնե իմ ելույթները, եւ կտեսնեն` շատ ավելի խիստ, խորքային գնահատականներ կան:

- Ինչո՞ւ նախագահի հրաժարական չեք պահանջում, բավարարվում եք վարչապետի կամ արտգործնախարարի հրաժարականները պահանջելով:
- Մենք ասել ենք` իշխանափոխություն, ինչը նշանակում է, որ գործողները հեռանան վերեւից ներքեւ: Հրաժարականը դա պրոցեդուրային հարց է, իշխանափոխությունը բովանդակային խնդիր է, քաղաքական կոնկրետ գործընթաց: Հրաժարականը ամենահեշտ ճանապարհն է, որովհետեւ ես կարող եմ իմ գործն ավարտված համարել` հայտարարելով, թե հրաժարական եմ պահանջում, դրանից ավելի ինչ անեմ: Ես էլ ասում եմ, որ դա ինքնախաբեություն է, որովհետեւ հրաժարականը ենթադրում է, որ անձը պետք է կամավոր հրաժարական տա: Սահմանադրությունը 4 պատճառ է սահմանել, թե ինչպես է նախագահը հեռանում այդ պաշտոնից: Հրաժարականը դրանցից մեկն է, որը նա կտա կամ չի տա: Բայց ամբողջ անկախության շրջանի մեր պատմությունը ցույց է տվել, որ հրաժարական են տալիս միայն այն դեպքում, երբ տեսնում են, որ իրենց համար ավելի վատ սցենար կա: Դրանից խուսափելու համար են հրաժարական տալիս: Եթե դա չես առաջացրել, նա երբեք հրաժարական չի տալու: Դրա համար ասում ենք, թե մենք պետք է ստեղծենք այնպիսի իրավիճակ, որ հեռանալը լինի անխուսափելի: Եթե այդ իրավիճակը չենք ստեղծել, հրաժարականի պահանջով ու ժամկետներով ժողովրդին հիասթափեցնում ենք: Ի վերջո, դժվարացնում է այդ նույն հրաժարականի հասնելու խնդիրը:

- ՀՅԴ-ն արդեն 2,5 տարի է, ինչ իրեն հռչակել է ընդդիմություն: Ինչո՞ւ հրաժարականի համար այդ վատ սցենարը, իրավիճակը չի առաջացրել:
- Մենք հենց այդ վերլուծությունը կատարելով` հանգել ենք այն եզրակացության, որ երկրում անհրաժեշտ է ներկայանալ ամբողջական իշխանափոխության ծրագրով: Դա նշանակում է ոչ միայն մարդկանց, այլ ողջ համակարգի փոփոխություն: Գոյություն ունեցող համակարգը եթե պահպանվեց, եւ մարդիկ հեռացան, նրանց փոխարեն եկան նորերը, ամեն ինչ նույնն է լինելու:

- Իսկ ի՞նչ եք պատրաստվում անել այդ համակարգը փոխելու համար:
- Մի քանի կետեր կան, որոնց շուրջ պետք է համախմբենք ամբողջական իշխանափոխության գաղափարն ընդունող ուժերին: Իշխանության գալուց հետո ի՞նչ պիտի անենք, որ ժողովուրդն իր կյանքում իրական փոփոխություն տեսնի: Դա կատարելու համար պետք է նախ հրաժարվել այս նախագահական համակարգից, որն իր շուրջ ձեւավորում է արտոնյալների խավ: Մենք ասում ենք, որ համակարգը պետք է ապակենտրոնացվի, լինեն իշխանության մի քանի կենտրոններ, որոնք կարողանան իրար վերահսկել եւ զսպել: Պետք է անցնել խորհրդարանական համակարգին, բայց ոչ այս խորհրդարանի որակով: Փոխվի պատգամավորի հանգամանքը, ճիշտ են այն մեղադրանքները, որ պատգամավորները բիզնեսով են զբաղվում:

- Բայց ձեր խմբակցությունում էլ շատ են գործարար պատգամավորները:
- Այո, կան: Սա բոլորին կլանող համակարգ է: Մեր ասածն այն է, որ այս համակարգից պետք է հրաժարվել, նոր խաղի կանոններ դնել, որ հնարավոր լինի զսպման եւ հակակշռման մեխանիզմներ առաջացնել իշխանական համակարգում: Երկրորդ` որպեսզի այս բոլոր ասածները թղթի վրա չմնան, իշխանությունը պետք է իրեն վերահսկելու մեխանիզմները տա ընդդիմությանը: Հայաստանում ստեղծվել է մի վիճակ, որ հաղթողը ստանում է ամեն ինչ: Կոռուպցիայի դեմ պայքարը պետք է գլխավորի ընդդիմության ներկայացուցիչը: Վերահսկման համար ստեղծված բոլոր խորհուրդներում` սկսած Վերահսկիչ պալատից, ընդդիմությունը պետք է ներկայացված լինի: Ազատ խոսք ենք ուզում: ՀՌԱՀ-ը պետք է ձեւավորված լինի ընդդիմության անդամներով: Էթիկայի հանձնաժողով են ստեղծում: Եթե այդ կառույցում ընդդիմությունը չունի ներկայություն, կարող են կանչել ընդդիմության պատգամավորին եւ ասել, թե` զբաղվում ես բիզնեսով: Իսկ իշխանական պատգամավորին ասեն, թե այնքան բիզնեսով չես զբաղվում: Հիմա օլիգարխներն այդ նախաձեռնության դեմ հակագրոհի են պատրաստվում, չէ՞: Ո՞վ է դատավորը, որ արդար դատի: Համակարգը փոխելու համար իշխանափոխություն է անհրաժեշտ:

- Իսկ ինչպե՞ս եք պատկերացնում իշխանափոխությունը: Խոսքը հերթակա՞ն, թե՞ արտահերթ ընտրությունների մասին:
- Դա նույնպես խաբկանք է, մարդկանց թմրեցնելու մի նոր բան է: Մենք խնդիր ենք դրել պատրաստվել առաջիկա ընտրություններին: Մեր ընդհանուր ժողովի հայտարարությունն ասում է` առաջիկա ընտրությունները: Մեզ համար կարեւորն այն է, որ պատրաստ լինենք ընտրություններին: Եվ եթե դու վերարտադրման մեխանիզմը պատրաստ չես հակակշռել, ի՞նչ տարբերություն` իշխանությունները հերթակա՞ն, թե՞ արտահերթ ընտրություններով կվերարտադրվեն: Եթե 2000 տեղամասերում իրական վերահսկողություն չունես, ինչի՞դ վրա է հույսդ, որ ընտրությունների միջոցով կֆիքսես քո հաղթանակը: Այդ վերահսկողությունը ձեւավորելու համար ենք սկսել «Քվեն ուժ է» շարժումը, որը հասարակական բնույթ է ունենալու: Թող մարդիկ գան ընտրության եւ ՀՅԴ-ին ձայն չտան, բայց տան նրանց, ում որ ուզում են:

- «Wikileaks» կայքի հրապարակումները ՀՅԴ-ին կարծես շրջանցել է: Դուք Ջոզեֆ Փենինգթոնի, Մարի Յովանովիչի կամ ամերիկյան այլ դիվանագետների հետ հանդիպումներ չե՞ք ունեցել:
- Հանդիպել ենք, բայց երեւի նրանց ձեռնտու չէր հրապարակել այն, ինչ մենք ենք ասել: «Wikileaks»-ը նոր չպիտի ճանաչի Դաշնակցությանը: Այս կուսակցությունը 120 տարի ունեցել է մի ուղեգիծ, որից չի շեղվել` առնվազն իրենց համար: Իրենք շատ լավ գիտեն, որ արտաքին քաղաքականության, ազգային խնդիրներ հետապնդելու հարցերում ՀՅԴ-ն նույն գծի վրա է: Նրանք խնդիր չունեն հատուկ ինձ հետ հանդիպել, որ իմանան` ՀՅԴ-ն ԼՂՀ, հայ-թուրքական հարցերում ինչ տեսակետ ունի: Հանդիպումները բազմաթիվ են եղել: Մենք բոլոր կենտրոններում էլ նույն բանն ենք ասում, դրա համար էլ երկյուղ չունենք, թե ինչ են հրապարակելու: Իսկ իրենց, հավատացեք, հիմնականում սա է հետաքրքրում: Ներքին հարցերն էլ հետաքրքրում է այնքանով, որքանով կարող են իրենց շահը, ազդեցության ագենտներն այստեղ ունենալ:

- Միգուցե ՀՅԴ-ին որպես ներքաղաքական գործոն` ԱՄՆ-ը չի՞ կարեւորել:
- Այդ բոլորին որ անդրադարձել են, ՀՅԴ-ից շատ ավելի՞ կարեւոր են: Այդ ցանկում եթե մենք վերջին տեղն ենք, ուրեմն հարց չունեմ:
«168.am», Արմինե ԱՎԵՏՅԱՆ Սեպտեմբեր 15, 2011