Գիտա Էլիբեկյան
«Ռադիոլուր»
20-րդ դարասկզբին նորվեգուհի Բոդիլ Բյորնը «Կին միսիոներներ» կազմակերպության կողմից գործուղվում է Թուրքիա: Սկզբնական շրջանում նա մարդասիրական գործունեություն էր իրականացնում Խարբերդի նահանգում, այնուհետեւ մեկնում է Մուշ: Այստեղ է, որ տեսնում է, թե ինչպես են կոտորվում հայ հոգեւորականններն ու ուսուցիչները:
Բոդիլը խնամում ու մահից փրկում է հարյուրավոր անօթեւան երեխաների: Սպանդից փրկված Ռաֆայելին նա որդեգրում է` տալով մեծ մարդասեր Ֆրիտյոֆ Նանսենի անունը:
Ֆրիտյոֆ-Ռաֆայելի որդին` Ջուսի Բյորնը, ուսումնասիրել է ցեղասպանության մասին մեծ մոր ունեցած նյութերը, եղել նաեւ Արեւմտյան Հայստանում:
«Տատիկս նկարագրություններ ունի, թե ինչպես սկսվեց եղեռնը Արեւմտյան Հայաստանում. «Թնդացին հրանոթները, ավերվեցին հայկական տները, տանջամահ արվեցին հայ տղամարդիկ»,- պատմում է Ջուսին:
Նա 93 տարի առաջ Մուշում տատի կողմից արված լուսանկարներով վերջերս եղել է Թուրքիայում:
«Այնտեղ մարդիկ գտնվեցին, ովքեր հիշեցին տատիս` ասելով որ նա շատ երեխաների է օգնել: Վերջիններս տատիս մայրիկ են կոչել»,- ասում է Ջուսի Բյորնը, ով այսօր Հայասատան է բերել իր «Նրանք ինձ կոչում էին մայրիկ» ֆիլմը:
Բյորնը ոչ միայն վկան ու ականատեսն է Հայոց Մեծ Եղեռնի, այլեւ` արձանագրողն ու լուսանկարողը: «Սա բացառիկ դեպք է հայոց ցեղասպանության պատմության ուսումնասիրության առումով: Եւ այս կնոջը մենք պետք է պարտական լինենք»,- ասում է Ցեղասպանության թանգարան- ինստիտուտ տնօրեն Հայկ Դեմոյանը:
«Մեր հաջորդ քայլը Բյորնին խոսեցնելը պիտի լինի, որովհետեւ բոլոր ձեռագրերը նորվեգերեն լեզվով են: Եւ մենք դեռ ամբողջովին չգիտենք, թե ինչ է տեսել ու արձանագրել մեծ հայասերը», ասում է թանգարանի տնօրենը:
Հայերս երախտապարտ ենք ու պիտի գնահատենք օտարների հայասիրությունը, ասում է սփյուռքահայ երգահան Հակոբ Ջամբազյանը, ով Ծիծեռնակաբերդ էր բարձրացել մասնակցելու Բոդիլ Բյորնի գերեզմանից բերված հողը Հուշահամալիր Հուշապատի մեջ ամփոփելու արարողությանը եւ դիտելու Ջուսի Բյորնի մեծ մոր մասին նկարահանած ֆիլմը:
Ջամբազյանը Բոդիլ Բյորնի մասին առաջին անգամ լսել է Լիբանանի հայկական դպրոցում, որտեղ դասավանդել է:
Ի դեպ՝ Բոդիլ Բյորնը Եղեռնից հետո հայ որբերին խնամել է նաեւ Լիբանանի որբանոցներում:
«Տպավորիչ ու հուզիչ է այս պատմությունը. այս տիկինը որբանոցներ էր բացել թուրքերի աչքի առջեւ ու խնամում էր հայ փոքրիկներին, ովքեր իրեն մեծացնողին էլ անվանում էին մայրիկ»,- պատմում է Հ. Ջամբազյանը:Wednesday, August 6, 2008
Նա փրկել է Հայոց եղեռնի մանուկ զոհերին
Գիտա Էլիբեկյան
«Ռադիոլուր»
20-րդ դարասկզբին նորվեգուհի Բոդիլ Բյորնը «Կին միսիոներներ» կազմակերպության կողմից գործուղվում է Թուրքիա: Սկզբնական շրջանում նա մարդասիրական գործունեություն էր իրականացնում Խարբերդի նահանգում, այնուհետեւ մեկնում է Մուշ: Այստեղ է, որ տեսնում է, թե ինչպես են կոտորվում հայ հոգեւորականններն ու ուսուցիչները:
Բոդիլը խնամում ու մահից փրկում է հարյուրավոր անօթեւան երեխաների: Սպանդից փրկված Ռաֆայելին նա որդեգրում է` տալով մեծ մարդասեր Ֆրիտյոֆ Նանսենի անունը:
Ֆրիտյոֆ-Ռաֆայելի որդին` Ջուսի Բյորնը, ուսումնասիրել է ցեղասպանության մասին մեծ մոր ունեցած նյութերը, եղել նաեւ Արեւմտյան Հայստանում:
«Տատիկս նկարագրություններ ունի, թե ինչպես սկսվեց եղեռնը Արեւմտյան Հայաստանում. «Թնդացին հրանոթները, ավերվեցին հայկական տները, տանջամահ արվեցին հայ տղամարդիկ»,- պատմում է Ջուսին:
Նա 93 տարի առաջ Մուշում տատի կողմից արված լուսանկարներով վերջերս եղել է Թուրքիայում:
«Այնտեղ մարդիկ գտնվեցին, ովքեր հիշեցին տատիս` ասելով որ նա շատ երեխաների է օգնել: Վերջիններս տատիս մայրիկ են կոչել»,- ասում է Ջուսի Բյորնը, ով այսօր Հայասատան է բերել իր «Նրանք ինձ կոչում էին մայրիկ» ֆիլմը:
Բյորնը ոչ միայն վկան ու ականատեսն է Հայոց Մեծ Եղեռնի, այլեւ` արձանագրողն ու լուսանկարողը: «Սա բացառիկ դեպք է հայոց ցեղասպանության պատմության ուսումնասիրության առումով: Եւ այս կնոջը մենք պետք է պարտական լինենք»,- ասում է Ցեղասպանության թանգարան- ինստիտուտ տնօրեն Հայկ Դեմոյանը:
«Մեր հաջորդ քայլը Բյորնին խոսեցնելը պիտի լինի, որովհետեւ բոլոր ձեռագրերը նորվեգերեն լեզվով են: Եւ մենք դեռ ամբողջովին չգիտենք, թե ինչ է տեսել ու արձանագրել մեծ հայասերը», ասում է թանգարանի տնօրենը:
Հայերս երախտապարտ ենք ու պիտի գնահատենք օտարների հայասիրությունը, ասում է սփյուռքահայ երգահան Հակոբ Ջամբազյանը, ով Ծիծեռնակաբերդ էր բարձրացել մասնակցելու Բոդիլ Բյորնի գերեզմանից բերված հողը Հուշահամալիր Հուշապատի մեջ ամփոփելու արարողությանը եւ դիտելու Ջուսի Բյորնի մեծ մոր մասին նկարահանած ֆիլմը:
Ջամբազյանը Բոդիլ Բյորնի մասին առաջին անգամ լսել է Լիբանանի հայկական դպրոցում, որտեղ դասավանդել է:
Ի դեպ՝ Բոդիլ Բյորնը Եղեռնից հետո հայ որբերին խնամել է նաեւ Լիբանանի որբանոցներում:
«Տպավորիչ ու հուզիչ է այս պատմությունը. այս տիկինը որբանոցներ էր բացել թուրքերի աչքի առջեւ ու խնամում էր հայ փոքրիկներին, ովքեր իրեն մեծացնողին էլ անվանում էին մայրիկ»,- պատմում է Հ. Ջամբազյանը:
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Tehran Time
Yerevan Time
No comments:
Post a Comment