ԱՊՐԻԼՅԱՆ ԱՆՑՈՒԴԱՐՁԵՐ ՀԱՄԱՅՆՔՈՒՄ

- Գեորգ Վարդանը հայ ժողովրդի պահանջները ցեղասպան թուրքիայից սահմանափակեց ՄԻԱՅՆ պատմության ընդունման մեջ: Ապրիլի 21-ին Իսլամական խորհրդարանում Թեհրանի եւ հյուսիսային իրանահայության պատգամավոր Գեորգ Վարդանը ելույթ ունեցավ հայ համայնքի իրավունքների եւ Հայոց Ցեղասպանության տարելիցի առիթով: Գ. Վարդանը, միանգամայն մոռանալով նախընտրական իր խոստումներն ու համոզումները Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման առնչությամբ` «Դրանով պիտի ձգտել նաեւ վերականգնելու հայ ժողովրդի ոտնահարւած իրաւունքները», հայ ժողովրդի պահանջները ցեղասպան թուրքիայից սահմանափակեց ՄԻԱՅՆ պատմության ընդունման մեջ: Նա ասաց. «Հայությունը միայն պահանջում է պատմության ընդունումը եւ համոզված է, որ դատապարտելով պանթուրքիստական նենգ տեսակետները` հնարավոր կլինի կանխել նման աղետներ եւ խաղաղություն պարգեւել անմեղ զոհերի հոգիներին»: - ԹՀԹ Թեմական խորհուրդը, իր ավանդույթի համաձայն, այս տարի եւս Մեծ Եղեռնի ոգեկոչման առիթով կյանքի կոչեց միակողմանի հանձնախումբ ու նաեւ ըստ հին սովորության դարձյալ մի դաշնակցականի հրավիրեց եկեղեցում ու «Արարատ» մարզադաշտում ելույթ ունենալու համար: - Մայրաքղաքի պատերը ծածկվեցին Հայոց Ցեղասպանության 94-ամյակին նվիրված որմազդերով: Մեծ Եղեռնի 94-ամյակի առիթով «Արաքս» շաբաթաթերթը հրատարակեց մի որմազդ` 42*58սմ. չափսերով, 5000 տպաքանակով, որ փակցվեց մայրաքղաք Թեհրանի ու նաեւ Սպահան եւ Շահինշահր քաղաքների պատերին եւ նախատեսված ցուցափեղկերին: Որմազդի վրա պարսկերենով գրված էր` Ապրիլի 24-ը Օսմանական Թուրքիայի միջոցով գործադրված Հայոց Ցեղասպանության օրն է: Ու նաեւ մի քանի տող բերված էր Մեծ Եղեռնի ականատես` պարսիկ գրող Մոհամմադ-Ալի Ջամալզադեի հուշերից, ուր հանրահայտ արձակագիրը գրել է. «Այն ժամին եւ այնտեղ, առաջին անգամվա համար, ես ականատեսը եղա այն չարիքների եւ դաժանությունների, որ Առաջին աշխարհամարտի սկսնական տարիներին Օսմանական Թուրքիայում ի գործ էր դրվում թշվառ հայերի նկատմամբ, որ, ինչպես երեւի գիտեք, բյուրավոր մարդկանց սպանության պատճառ դարձավ»: - Նույն առիթով Թեմական խորհրդի ստեղծած հանձնախումբը նաեւ հրատարակել էր վերջին տարիների ամենամեծ որմազդը` 100*70 սմ. չափսերով ու նաեւ նույնի երկու ավելի փոքր տարբերակները: Տպաքանակի մասին լուր չունենք: Որմազդի վերի բաժնում շեշտված էր, որ «Հայերի պահանջը Թուրքիայից ու աշխարհից պատմության ընդունումն է»: Առանց որեւէ մեկնաբանության գնալու, պիտի այստեղ արձանագրենք, որ երբ, հայ հանձնառու երիտասարդների աշխույժ գործունեության շնորհիվ, մենք որմազդի խիստ պակաս զգացինք եւ անգամ պարտավորվեցինք անցյալ տարվանից մնացած սահմանափակ որմազդերը նաեւ օգտվել, դժբախտաբար, ԹՀԹ Հանձնապխումբի կողմից հրատարակված որմազդերը շատ քիչ թվով փակցվեցին պատերին, ինչը խոսում էր նրա անկազմակերպ վիճակի մասին: Հուսանք գալիք տարիներում այս թերությունը կվերացվի:

- Համայնքի միությունները, ամեն մեկը իր կարողության սահմաններում, կազմակերպեցին դասախոսությանց ու գեղարվեստական ձեռնարկներ, որոնց մեջ իր աչքառու տեղն էր գրավում ՀՄՄ «Րաֆֆի» համալիրը: - Ապրիլի 30-ի երեկոյան ժամը 7-ին «Րաֆֆի» համալիրն արդեն լցված էր բազմությամբ: Առաջին շարքում իրենց հատուկ տեղն էին գրավել ԹՀԹ Առաջնորդն ու միությունների եւ մամուլի ներկայացուցիչները: Ձեռնարկը բացվեց օր. Էմինե Մելքոմի հոգեպարար ձայնով թեւաձող Տերունական աղոթքով, որը Հայկ Խաջավյանի հարուստ մտքի ու վարպետ ձեռքերի շնորհիվ պատրաստված հայկական կամարների ու Զվարթնոցի ավերակների մեջ լրիվ այլ ազդեցողություն էր թողնում հայ մարդու վրա` փշաքաղում նրա հոգին: Ապա միության սկաուտական կազմը շքերթով ներս մտավ դահլիճ ու խոնարհվելով Մեծ Եղեռնի նահատակների հիշատակի առջեւ, ծաղիկներ ձոնեց Մեկ ու կես միլիոնի հիշատակին եւ մարշի ներքո դուրս ելավ սրահից: Այնուհետ ձեռնարկը վարող Ժոզեֆ Ամիրյանը հակիրճ բացատրություն տալով Հայոց Ցեղասպանության հետեւանքով հայ ժողովրդի համար առաջացած վիճակի, նրա հողային, մարդկային ու մշակութային կորուստների մասին, բեմ հրավիրեց օրվա բանախոս, վաստակավոր ուսուցչուհի, «Թովմասյան» միջնակարգ դպրոցի նախկին տնօրեն, ազգային, հասարակական գործիչ, գրող տկն. Աստղիկ Բաբայանին: Ա. Բաբայանն իր ելույթը հիմնականում հատկացրեց թուրքական հերքումի քաղաքականությանը եւ դրանով հետապնդված խաղերին: Նա իր խոսքերի ընթացքում շեշտեց, որ. «Հայ ժողովրդին այնքան էլ չի հետաքրքրում այս կամ այն երկրի նախագահի դրական մոտեցումը Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման խնդրում, քանզի մեր հարցը ոչ թե Ցեղասպանության ճանաչման կամ չճանաչման հարցն է, այլ մեր իրավունքների եւ ամենից առաջ հողի հարց է»: Բանախոսն, իր ելույթի վերջավորության, անդրադառնալով Հայաստան-Թուրքիա համատեղ հայտարարության, խոսքն ուղղելով ՀՀ իշխանություններին նրանց զգուշացրեց հայ-թուրքական հարաբերություններում հապճեպ դիրքորոշումներից, շեշտելով, որ այն ինչի մասին այսօր խոսվում է դա ողջ հայ ժողովրդի իրավունքների հարցն է: Ապա ձեռնարկը շարունակվեց գեղարվեստական ելույթներով: Ժ. Ամիրյանը հերթով բեմ հրավիրեց ասմունքողներ՝ օր. Մեղրի Բուդաղյանին եւ Արթին Բաղումյանին, որոնք վարպետորեն ներկայացրին Պարույր Սեւակի «Եռաձայն պատարագ»-ը, ապա հերթն հասավ միության «Անի» պարախմբին, տկն. Էլգա Մինասյանի ղեկավարությամբ եւ ի վերջո նաեւ միության «Մեղեդի» երգչախումբին, դոկտ. Զարուհի Ենգոյանի ղեկավարությամբ, որոնք եւս, ամեն մեկն իր հերթին, լավագույնս հանդես գալով էլ ավելի հարստացրին ձեռնարկը: Իսկ վերջում բեմ հրավիրվեց ԹՀԹ առաջնորդ Տ. Սեպուհ արք. Սարգսյանը` իր հայրական խոսքն ուղղելու ներկաներին: Սրբազան Հայրը բարձր գնահատելով ՀՄՄ «Րաֆֆի» համալիրի կատարած աշխատանքն ու օրվա բանախոսի ելույթն, ասաց. «Մեր հարցը միայն մեր մեկ ու կես միլիոնի արյան հարցը չէ, ոչ էլ, ինչպես արդեն բանախոսն ասաց, ուրախանում ենք այս կամ այն երկրի նախագահի կողմից «Ցեղասպանություն» բառի արտաբերման առիթով: Մեր հարցը Վանի, Մուշի, Կարսի, հազար ու մեկ եկեղեցու քաղաք` Անիի, Արդահանի, ողջ Արեւմտյան Հայաստանի եւ Արեւելյան Հայաստանի մի հատվածի հարցն է»: