Monday, August 29, 2011

Սերժ Սարգսյանը եւ Տանզանիան

Lragir.am. 28.8.2011- Այսօր ՀԵՀ Ծաղկաձորի երիտասարդական կենտրոնում ընթացող եռօրյա “ՀՀ-ում գիտության ֆինանսավորման ավելացման և ֆինանսավորման ուղիների դիվերսիֆիկացիայի հնարավոր ուղիները” սեմինար-քննարկման ընթացքում կենտրոնի շենքային պայմաններին ծանոթանալու նպատակով Ծաղկաձոր այցելած Սերժ Սարգսյանը հանդիպել է երիտասարդ գիտնականներին և ծանոթացել նրանց առաջ քաշած պահանջներին:
Սերժ Սարգսյանը նախ նշել է, որ երիտասարդական հիմնադրամը պետք է ունենա շատ ավելի բարեկարգ շենք. “Եկել էի, որպեսզի ինքս համոզվեցի, և մոտ ժամանակներում կսկսենք վերանորգման աշխատանքներ, բայց քանի որ իմացա այստեղ եք, եկել եմ տեսնելու` ինչու եք հավաքվել, ընդ որում` մենք պայմանավորվել էինք կամ այս ամսվա վերջին, կամ մյուս ամսվա սկզբին հավաքվել նախագահականում”:
ARMACAD-ի նախագահ Խաչիկ Գևորգյանը ասել է, որ հավաքվել են քննարկելու գիտության ֆինանսավորման ուղիների դիվերսիֆիկացիան, հնարավոր ինչ աղբյուրներից կարելի է ֆինասավորում ստանալ, և քանի որ շուտով բյուջեի քննարկումներն են սկսելու, մտահոգում է, թե որքանով կլինի բյուջեից գիտությանը տրվող ավելացումը: Նա նշել է, որ երեք կուսակցություններ` Ժառանգություն, Դաշնակցություն, ԲՀԿ արդեն համաձայնության են եկել գիտության ֆինասավորման մասնաբաժինը երեք տոկոսի հասցնել.
- Երևի թե այդպիսի ցանկություն կա, որ համաձայնության գան, որովհետև բյուջետային պրոցեսները շատ վաղուց են սկսվել: Ինչպես գիտեք` նախ մեր երկրում վաղուց եռամյա ծրագրավորման ենք անցել և միջնաժամկետ ծրագրեր կոնկրետ 2012-ի համար հաստատվել են դեռևս անցյալ տարի: Երկրորդ` կարծում եմ ավելի առարկայական քննարկումներ կարող եք ունենալ, ավելի ճիշտ ճանապարհով կարող եք գնալ: Ասենք` ձեզնից ո՞վ է լավ պատկերացնում`ընդհանրապես ինչքան է ֆինանսավորվում և դա լա՞վ, թե վատ է կառավարվում: Այն գլխից դուք միանգամից ասում եք` եկեք ավելացրեք, բայց ի՞նչը ավելացնենք: Միգուցե ճիշտ կլինի դուք մի հատ ֆինանսների կառավարման մեջ փորձեք մտնել, փորձեք տեսնել`այդ միջոցներն արդյոք արդյունավե՞տ են ծախսվում, թե ոչ: Ես կարծում եմ` սա գիտնականին վայել մոտեցում կլինի: Թե չէ կենցաղային մոտեցում եք ցուցաբերում, ասում ենք`ինչքան շատ լինի վերևից ֆինանսավորումը, այնքան կարող է շատ հասնի… այս է մոտեցումը, բայց սա արդյունավետ մոտեցում չէ:
Արթուր Իշխանյան- Ֆինանսների ծախսման արդյունավետությունը հանդիսանում է երկու քննարկվող հարցերից մեկը և բազմաթիվ հասցեագրված մեխանիզմներ են առաջակվում և քննարկվում, բազմաթիվ հնարավորոււթյուններ նույնիսկ ոչ կոնկրետ ֆինանսական ավելացմամբ լավացնելու, մասնավորապես օրինակ կա անկախ գիտական փորձաքննության մասին օրենքը, որը բոլոր երկրները ընդունել են, բացառությամբ Հայաստանի և Ռուսաստանի:

Սերժ Սարգսյան- Տանզանիա˚ն էլ է ընդունել /Ծիծաղում է…/
Արթուր Իշխանյան- Դա անհրաժեշտ է հենց այն պատճառով, որ շահերի բախում տեղի չունենա:
Սերժ Սարգսյան- Եթե մենք իրոք բոլորս շահագրգռված ենք, որ այն միջոցները, որ հատկացվում են գիտությանը, արդյունավետ ծախսվեն, և մեր մղումը չի գալիս այդ հարցը քաղաքականացնելուց, եկեք հարցերը համախմբեք և մեր հանդիպման ժամանակ այս խնդիրներից կխոսենք: Յուրաքանչյուրին թվում է` ինքը ուրիշի գործը շատ ավելի լավ կարող է անել: Ցավոք սրտի, մեզ մոտ դա համարյա թե դառնում է ազգային բնավորության գիծ: Երկու պաշտոնյա միշտ իրար հետ հանդիպում են, քննարկում են երրորդ պաշտոնյայի լավ կամ վատ աշխատանքը, փոխանակ տեսնեն` իրենք ինչպես են աշխատում: Կարծում եմ` մինչև հանդիպումը ճիշտ կլինի դուք` որպես երիտասարդ շահագրգռված գիտականներ, գոնե միայն ակադեմիական համակարգի համար փորձեք տեսնել` անհրաժեշտություն կա՞ արդյոք այդքան հաստատությունների և այդ հաստատությունները աշխատում են ամբողջովի՞ն, թե ուղղակի հաստատություններ կան, որոնք թղթի վրա են:

Արթուր Իշխանյան- Բայց գիտությանը գումար ավելացնելը պարտադիր պայման է:
Սերժ Սարգսյան- Որևէ մեկը ճիշտ չի վարվում, երբ գնում է խոսակցության և ուլտիմատում է դրվում: Մեր երկրում ընդհանրապես ճիշտ չէ խոսել ճնշումներով ինչ-որ խնդիրներ լուծել: Ես միայն մի բան կարող եմ ասել, որ մեր հանդիպման արդյունքում ես կգտնեմ մարդիկ, ովքեր կստեղծեն երիտասարդ գիտնականների համար մի ֆոնդ, դուք փորձեք այդ ֆոնդը կառավարել և դրանով ուրիշներին օրինակ ցույց տալ: Երբ լավ կկառավարեք, այն ժամանակ ֆոնդեր կավելացնենք և այդ ժամանակ ձեր կառավարման շրջանակներն էլ կավելացնենք:

Արեգ Միքայելյան/ֆ-մ, գ.դ., ՀՀ ԳԱԱ Բյուրականի աստղադիտարան/- Նախագահը որպես կանոն ունի իր պահուստային միջոցները, և եթե Դուք Ձեր կողմից դա անեք, երիտասարդների համար մեծ ոգևորություն կլինի: Սա վերաբերմունքի հարց է և նույնիսկ գումարի չափը չէ կարևոր: Բացի այդ, ցավոք սրտի մեր երկրում գիտականները հարգված չեն: Հասարակության մեջ չկա հարգանք, եթե գիտնական ես, ուրեմն խղճուկ կերպարի տպավորություն ես թողնում: Սա պետք է կարողանանք վերացնել, և սա էլ ակամայից կբերի և բիզնեսմների կողմից հնարավորության ավելացման, հարգալից բնագավառ պետք է դառնա մեր երկրում գիտությունը, գիտնական իմիջը պետք է բարձր լինի, բայց մեր երկրում ով փող ունի, նրան են հարգում:
Սերժ Սարգսյան- Ես չեմ կարծում իրականություն ես ասում այն պատճառով, որ ես չգիտեմ` 50-100 անհատ, որոնց ժողովուրդը հարգում է: Ոչ թե ոչ մեկին չեն հարգում, այլ ցավոք սրտի մեր նորանկախ պետության պատմության մեջ այդպիսի շեղում մտել է: Երբեք իշխանությունները չեն փորձել ճիշտ մարդու, կոպիտ ասած, հերոսի կերպար ձևավորեն, որպեսզի մնացածները, երեխաները կարողանան ընդօրինակել, որպեսզի դառնա հարգանքի առարկա: Յուրաքանչյուր իշխանության համար դա պետք է պարտադիր պայման լինի, այո չենք արել: Բայց դա միայն իշխանությունների մեղքը չէ, դա նաև կոնկրետ խաղի, կատեգորիայի մեղքն է:
Հարցը նրանում է, որ իհարկե արժեքների վերագնահատում է եղել, իհարկե հասարակության մեջ դեգրադացիոն պրոցեսներ են եղել, իհարկե կես ժամում, մեկ օրում, մեկ տարում, նույնիսկ տասը տարում դրանք վերացնելը հնարավոր չէ: Հնարավոր չէ, որովհետև միայն անկախ Հայաստանում չէ, որ հոռի երևույթներ են: Սովետական Հայաստանում էլ է եղել: Այնքան կուզենայի, որ հանկարծ, դուք` որպես գիտականներ, մի հատ կախարդական փայտիկ հնարեիք, մեր ժողովրդին մեկ շաբաթով տանեինք Վրաստան, Ուկրաինա, Ադրբեջան, տարբեր տեղեր և հետո հետ վերադաձնեինք, տեսնեիք` ինչ պետք է ասեր մեր ժողովուրդը: Չեմ բացառում, որ տեղեր կլիներ, որ կասեին` նրանք ավելի լավն էին, լավ է այդպիսին լինել, բայց չեմ էլ բացառում, որ կգան կասեն փառք Աստծո, ինչքան լավ է, որ Հայաստանում ենք ապրում: Մեզ մոտ չեն միայն այս պրոբլեմները, բոլոր տեղերը պրոբլեմներ կան:

Հրանտ Մաթևոսյան.- ԳԱԱ ակադեմիկոս քարտուղար. Մի հարց կա, որ ինձ վիրավորում է, բոլորին է վիրավորում: Կա կա միջին հանրապետական աշխատավարձ և գիտնականի աշխատավարձը դրանցից երկուսուկես անգամ ցածր է: Եթե բյուջեն վերանայվելու է, ես կխնդրեի այդ խնդիրին ուշադրություն դարձնել:

Սերժ Սարգսյան. - Երբ ես խոսում եմ կառավարման ոչ արդյունավետության մասին, ես բոլորովին այլ բան նկատի ունեմ: Ես ի նկատի ունեմ ոչ թե ակադեմիայի ղեկավարությունը պետք է դնի, ասի գիտեք ֆիզիկայի ինստիտուտում 200 մարդ է աշխատում, բերեք 100 հոգու կրճատենք, այլ ներսից պետք է գան այդ պրոցեսները: Խնդիրը ուզում եմ դեպի այդ հարթություն տանել: Ես ճշգրիտ չգիտեմ մեր երկում քանի մարդ է գիտությամբ զբաղվում, և ես չգիտեմ այդքանից քանի տոկոսն է մրցունակ, ո՞ր տոկոսն արժե, որ զբաղվի դրանով, և որևէ պաշտոնյա չի կարող նստել և որոշել, թե որն է մեր երկրի համար այն քանակը, որ կլինի օպտիմալ:

Արեգ Գևորգյան.- Դուք գնում եք արտասահման, կանգնում մյուս երկրների նախագահների կողքին: Լավ եք չէ՞ զգում, որ Տանզանիան չեք ներկայացնում, Հայաստանով իսկապես կարելի է հպարտանալ, պատմության մեջ մեր գլխավոր արժեքը մշակույթն է: Այսօր ինչքան շատ լինի գիտնական, այնքան լավ:

Սերժ Սարգսյան.- Ես այնպես չեմ համարում, որ ինչքան շատ լինեն, այնքան լավ: Ընդհանրապես ամեն ինչի ծայրահեղությունը շատ վատ բան է: Բա որ բոլորս գիտնական լինենք…
Այսպիսի մի խնդիր կա. յուրանքաչյուրին իր պրոբլեմն ամենամեծն է թվում: Շատ կենցաղային մակարդակի օրինակ բերեմ. երբ մարդու ատամը ցավում է, ասում է` աշխարհի ամենածանր ցավը ատամի ցավն է, երբ ականջն է ցավում` ասում է` ականջի ցավն է: Բայց եթե միայն այդ խնդիրը լիներ, էլ ինչ կա: Մենք 1500 տարի առաջ կառուցած մշակութային կոթողներ ունենք, որոնք այսօր շատ մեծ ֆինասավորման կարիք ունեն: Հիմա ո՞րն է լավ, դնեք ասենք մեզ համար դա ինքնանպատակ է, դնենք գիտականների քանակը հասցնենք միջին եվրոպական մարկարդակին, թե՞ դնենք այն եկեղեցին պահպանենք: Հաջորդը` այդ եկեղեցին պաշտպանող բանակ կա, հիմա ի˚նչ անենք, բանակն էլ չֆինասավորենք, ուզո՞ւմ եք այդ բանակին էլ այդտեղից հաննեք, եկեղեցին էլ, և ամբողջը տանք գիտությանը, բա այդ ծնվող երեխաները, ծննդատները չվերանորոգե՞նք, նորմալ պայմաններ չստեղծենք, հազարավոր հարցեր կան, բայց որտեղից…Այսօր ինչքան խոսենք, անպտուղ խոսակցություն է լինելու:

- Հերոսի կերպարը ո՞վ պետք է լինի, ո˚ւմ պետք է հետևի Հայաստանի երիտասարդությունը` Մանվելնե՞րը..

Սերժ Սարգսյան.- Շատ ներողություն, սխալ արտահայտություն մի արեք, Դուք Մանվելին ճանաչում եք: Ձեր պրոբլեմը գալիս է նրանից, որ դուք ղեկավարվում եք ինչ-որ դեղին մտքերով, դեղին մամուլով: Մանվելն այն հայ մարդն է, որի անձնազոհության շնորհիվ մենք շատ բաների ենք կարողացել հասնել, և այն հեքիաթները, որ պատմում են, սխալ է: Մենք այսօր ունենք Մանվելի տղա, որը Էջմիածնի քաղաքապետն է: Մենք պարբերաբար ուսումնասիություններ ենք իրականացնում, և արդեն տևական ժամանակ է Էջմիածնի քաղաքապետը ամենաբարձր վարկանիշ ունեցող քաղաքապետերից մեկն է: Ես չեմ ասում Մանվելը որևէ թերություն չունի, բայց փորձե՞լ եք համեմատել այդ թերություններն ու առավելությունները, բա ո՞ւր էին ձեր ասած էդ լավ տղաները, որ պետք է գնային այնտեղ և անհրաժեշտության պահին կյանք տային, որ հիմա Մանվելի մասին գրոտում են:

No comments: