Շարունակվում են Սերժ Սարգսյանի կողմից արված հայտարարությունների վերաբերյալ քննարկումները, որոնցում նա խոսել էր Արևմտյան Հայաստանի և Արարատ լեռան վերաբերյալ հայ գալիք սերունդների խնդիրների մասին: Քաղաքագետ Իգոր Մուրադյանին հարցրինք` ինչպե՞ս կգնահատեք այդ հայտարարությունները և ինչպիսի հետևանքներ կարող են ունենալ դրանք: - Կցանկանայի հավատալ, որ դա պատահական չէր հայտարարված, և որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունում կարող են փոփոխություններ տեղի ունենալ: Այլևս անհնար է պարզապես արձագանքել արտաքին մարտահրավերներին, պետք է ներկայացնել նաև սեփական դիրքորոշումը: Տվյալ դեպքում, անկախ այդ արտահայտության դրդապատճառներից, հասկանալի դարձավ, որ նախագահն արտահայտել է հայ ժողովրդի ազգային գաղափարը: Կարելի է տարբեր կերպ գնահատել դրա բովանդակությունը, բնույթը և արտահայտման ձևը, որն ավելի շուտ արված էր որոշակի իմիջի համար, հատկապես Ցյուրիխի սկանդալային համաձայնությունից հետո:
Արտաքին աշխարհին ազդանշան տրվեց, որ ապագայում Հայաստանը կարող է այլ դիրքորոշում որդեգրել: Արդոք այդ հայտարարությունը կարող է գործնական նշանակություն ունենալ: դրանում կասկած չկա: Պետք է հասկանալ, որ մինչև 21-րդ դարի առաջին քառորդի ավարտը Հայաստանը պետք է զբաղվի ադրբեջանական ուղղությամբ: Պետք է հասկանալ, որ Ադրբեջանի Հանրապետությունը ժամանակավոր գոյություն ունեցող պետությունն է, որն աստիճանաբար ավելի վտանգավոր է դառնում տարածաշրջանում կայունության, անվտանգության ու հավասարակշռութան համար:
Նույնիսկ Ադրբեջանի այսպես կոչված գործընկերները, այդ թվում Թուրքիան և ԱՄՆ-ն, նախընտրում են չափավորել այս արհեստական պետության ծիծախաղաշարժ ձգտումները: Ադրբեջանն այլեւս չի կարող մնալ ներկայիս սահմաններում, թեկուզ ելենելով ադրբեջանական ժողովրդի անվտանգությունիից: Կովկասի հարավարևելյան մասում իր պատմության տեղին ու դերին համապատախան համեստ ադրբեջանական պետություն պետք է գտնվի` խելամիտ էլիտայի կառավարմամբ: Հայաստանում պետք է հասկանան, որ ներկայում պաշտոնապես ճանաչված Ադրբեջանի սահմաններն ու քաղաքականությունը հնարավորություն չեն տա Հայաստանի հաջող գոյության համար:
Հայաստանը պետք է որոշակի առաքելություն իրականացնի և օգնի ադրբեջանցիներին խուսափել իրենց ազգային աղետից և նրանց տարածաշրջանում իրենց տեղը ցույց տա: Մեծ Մերձավոր Արևելքին գեոքաղաքական կոնֆիգուրացիայի գլոբալ վերակառուցում է սպասում, և դրանում նախևառաջ շահագրգռված է ԱՄՆ-ն, և ոչ միայն: Մասնավոր դեպքերում այս դոկտրինն այս կամ այն կերպ համապատասխանում է մյուս համաշխարհային կենտրոնների և տարածաշրջանի մեծ ու փոքր պետությունների շահերին:
Ադրբեջանի նավթագազային պահուստները տարածքային առումով համընկնում են հարավկովկասյան փոխադրումների միջանցքին, որն ըստ ամենայնի կպայմանավորի արտաքին խաղացողների շահերի ձևաչափը, որոնք Ադրբեջանին հռչակել են իրենց գործընկեր: Հարավային Կովկասում արդեն եղել են վատ նախադեպեր: Հենց գործընկերություն հասկացությունն արդեն վտանգավոր է դառնում, քանի որ կոչ է արվում զոհաբերել քաղաքական, տնտեսական և այլ շահեր: Դա պետք է հիշեցնի էլիտաներին, որ չի կարելի անմտորեն և հնազանդորեն կատարել ֆունկցիոնալ առաջադրանքները, որոնք արվել են նույնիսկ ամենահարգարժան գործընկերների կողմից: Արդյոք Հայաստանի կառավարող էլիտան ունակ է այս ամենը հասկանալ:
Հասկանալ, իհարկե, կարող են նույնիսկ կրկեսում վարժեցված կենդանիները, սակայն արդյոք ի հայտ կգան շահերը: Եթե այդ շահերը և մտադրություններն ի հայտ չգան, ահա այդ ժամանակ էլ կգա իրական արտաքին միջամտությունը, քանի որ Հայաստանին տրված է լիովին հասկանալի ֆունկցիա: Իսկ ո՞վ պետք է իրականացնի: Այդպիսով, ինչպիսին էլ լինեն Սերժ Սարգսյանի հայտարարության իրական դրդապատճառները, այն ուշադիր ուսումնասիրվում է, և անկասկած համակարգիչ է մտցվելու ամերիկացիների և թուրքերի, հնարավոր է նաև այլոց կողմից:
Այժմ, երբ սփյուռքը և Հայաստանի հասարակության բազմաթիվ շերտերը ցույց են տվել, որ հայկական պատմությունը փակված չէ, և ոչ ոք չի կարող այն փակել, իսկ Արևմտյան Հայաստանի գաղափարի ամենաավանդական պաշտպան ՀՅԴ-ն փաստացի անվստահություն է հայտնել իր ներկայիս ղեկավարությանը համաձայնվողական քաղաքականության համար, եկել է ժամանակը, որ երկրի նախագահը չհապաղի վերաիմաստավորել թեկուզև միայն արտաքին քաղաքականությունը, որն ավելի քիչ «ծախսատար է», քան ներքինը, ասել է Իգոր Մուրադյանը:
Tehran Time
Yerevan Time
No comments:
Post a Comment