ՔՐԵԱԿԱՆ ԴՐԱԽՏԱՎԱՅՐԻ ՎԵՐՋԸ

Հարցարույց Հայ Ազգային Կոնգրեսի կենտրոնական գրասենյակի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանի հետ:

-Առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն իր վերջին հարցարզույցներից մեկում ասաց, թե շուտով իշխանությունները կսկսեն ազատ արձակել քաղբանտարկյալներին, որից հետո ազատ արձակվեց Աշոտ Մանուկյանը: Ձեր կարծիքով, այս գործընթացը կշարունակվի՞ առաջիկայում, թե մեկ-երկու հոգու բաց թողնելով կանգ կառնեն:

-Այդ հայտարարությունները հիմնված էին եւ վերլուծության, եւ ԵԽ պաշտոնյաների հետ ունեցած շփումների, ինչպես նաեւ` տարբեր միջազգային ինստիտուտների հայտարարությունների ու դիրքորոշումների վրա: Մենք դիվանագիտական կոնտակտներ ունենք եւ կարող ենք ասել, որ այս հարցում միջազգային հանրության համբերությունը կարծես թե հատվում է, եւ դրա հիմնական «մեղավորը» հայ ժողովուրդն է, որը 2008թ. մարտի 1-ից հետո չվախեցավ, չգնաց տներով, չհաշտվեց դիկտատուրայի գոյության հետ, շարունակեց պայքարը` հակառակ բոլոր արգելքների ու հետապնդումների: Հզոր շարժման գոյությունը, որը համարյա 3 տարի զբաղված է այդ հարցով, բերել է նրան, որ միջազգային ինստիտուտներն այդ հարցը իշխանությունների առջեւ դնում են այլեւս լրջորեն: Ավելին, արդեն սեղանին է դրված ԵԽԽՎ հեղինակության հարցը, եւ եթե մինչեւ հունվարյան նստաշրջան այդ հարցը չլուծվի, Հայաստանի նկատմամբ ամեն տեսակի պատժամիջոցներ կարող են կիրառվել:
Հիմա իշխանությունները գնալու են քաղբանտարկյալների ազատ արձակման, բայց այդ ընթացքում մի քանի ստորություն են անելու. առաջինը` անելու են այնպես, որ մինչեւ Նոր տարի մարդկանց ազատ չարձակեն, կամ ազատեն շատ քչերին: Այս իշխանություններին հակացուցված է մարդկային վարվելակերպը: Նրանք պատրաստ են վերջին ցավն էլ պատճառել մարդկանց, ստիպեն, որպեսզի Նոր տարին դիմավորեն բանտերում, եւ միայն դրանից հետո ազատ արձակեն: Կա նաեւ երկրորդ հանգամանքը` ելնելով առեւտրականի իրենց ճղճիմ հոգեբանությունից, մտածում են` քանի որ հունվարի վերջին կլինի Թոմաս Համմարբերգի այցելությունը, մինչ այդ Հայաստան կայցելեն նաեւ համազեկուցողները, ուստի` իրենք մտադիր են քաղաքական առեւտուր անել հենց այդ այցերի ժամանակ: Սա նորից իրենց մանրախնդիր մտածողության հետեւանք է: Նրանց մտքով անգամ չի կարող անցնել, որ կարելի էր ազատ արձակել բոլոր քաղբանտարկյալներին եւ դրանով ձեռք բերել քաղաքական դիվիդենտներ, որոնք չեն տեղավորվում իրենց «գողական նաղդի» շրջանակներում:

-Այսինքն` քաղբանտարկյալներին ազատ արձակելու հարցում ավելի շատ դրսի՞ գործոնն է ազդում, թե ներսի գործոնը:
-Այսօր, եթե խոսքը գնում է 12 քաղբանտրակյալի մասին, դա հետեւանքն է այն բանի, որ ի դեմս այս համաժողովրդական շարժման, Հայ Ազգային Կոնգրեսը պաշտոնապես այդ մարդկանց ճանաչում է որպես քաղբանտարկյալ: Սա կարեւոր հանգամանք է: Եթե երկրի գլխավոր քաղաքական ուժը, համաժողովրդական շարժումն աջակցություն է ցուցաբերում կոնկրետ դատապարտվածների նկատմամբ, դա լուրջ մեսիջ է միջազգային հանրությանը, որ բանտերում գտնվող այդ մարդիկ չեն կարող լինել հանցագործներ; Ժողովուրդը երբեք չի կանգնում հանցագործի թիկունքին, այլ` ժողովուրդը կանգնում է քաղաքական մոտիվներով դատապարտված պայքարի ելած մարդկանց թիկունքին: Վստահ եղեք, որ եթե մարտի 1-ից հետո ժողովուրդն այլեւս չհավաքվեր, այս քաղաքական համախմբումն ավարտվեր, մինչեւ հիմա բանտերում էին լինելու այն քաղբանտարկյալները, որոնք համաներմամբ ազատ արձակվեցին: Եվ այս խնդիրն էլ այսօր նույն սրությամբ դրված չէր լինի, եթե ժողովուրդը չշարունակեր պայքարը: Այո, այս ժողովուրդն է, այս շարժումն է, որ հանգիստ չի տալիս ոչ իշխանություններին, ոչ միջազգային հաստատություններին, այդ թվում` ԵԽ-ին:

-Ասացիք, որ իշխանությունները կփորձեն առեւտրի մեջ մտնել ԵԽԽՎ-ի հետ. Որքանո՞վ դա կհաջողվի նրանց:
-Իշխանությունները փորձելու են զոնդաժ անել եւ շոշափել այն մինիմումը, որ պարտավոր են կատարել` պատժամիջոցներից խուսափելու համար: Փորձելու են մեկ-երկու հոգու, այնուամենայնիվ, պահել բանտում: Եվ այդ առումով պահը շատ վճռորոշ է, այդ առումով շատ կարեւոր է մեր պայքարը, շատ կարեւոր է` բոլոր այն ուժերը, որոնք այսօր իրենց համերաշխությունն են հայտնել այս գործին, ակտիվորեն ճնշեն իշխանությունների վրա: Դա վերաբերում է եւ Հայաստանյան քաղաքական ու հասարակական ուժերին, եւ ԵԽ-ին, եւ ԵՄ-ին, եւ Եվրոպական լիբերալ կուսակցությանը, եւ ԱՄՆ-ին, եւ ինչու չէ` ՌԴ-ին:

-Կխնդրեի վերջին շրջանում ՀՀ-ին առնչվող ազդակները մեկնաբանել` Լուժկովի դեմ քրեական գործի շրջանակներում խոսվում է հայ որոշ պաշտոնյաների. օլիգարխների ու պատգամավորների` առնչություն ունենալու մասին, հետո` ԱՄՆ-ում ձերբակալվեց հայկական հանցախումբ, անձեռնմխելիությունից զրկվեց ՌԴ հայազգի պատգամավոր Եղիազարյանը, որի նկատմամբ քրեական գործ է հարուցված: Այսինքն` ՀՀ-ին ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն առնչվող գործեր են սկսվել: Սրանք պատահականություննե՞ր են:
-Հայ Ազգային Կոնգրեսի ներկայացուցիչ Աշոտ Սարգսյանն այս առումով կարեւոր միտք էր արտահայտել. Մինչեւ հիմա այս ավազակապետությունը մնում էր պրոբլեմ միայն հայ ժողովրդի համար, եւ աշխարհը սրա վրա պատրաստ էր աչք փակել: Եբր պարզ դարձավ, որ ավազակապետությունն իր շոշափուկները տարածել է նաեւ այլ երկրներ` ԱՄՆ, ՌԴ, ըստ էության կապերի մեջ է մտել միջազգային մաֆիոզ խմբավորումների հետ, լուրջ վտանգ է ներկայացնում նաեւ այդ երկրների համար, արդեն սկսվել է հակադարձ ռեակցիա: Եվ եթե մինչ այդ ԱՄՆ-ը, եւ ՌԴ-ն կարող են ինչ-որ աշխարհաքաղաքական հաշվարկներ ունենալ` Հայաստանի հետ շփվելիս, կարող էին շահագրգռություն ունենալ ռեժիմը պաշտպանելու հարցում, բայց հիմա, երբ խոսքը գնում է մի մետաստազի մասին, մի վտանգի մասին, որ վտանգ է ներկայացնում այդ երկրի համար, առնչվում է ներքին անվտանգության խնդիրներին, հանցավորության դեմ պայքարին, նարկոբիզնեսին, թրաֆիկինգին, զենքի ապօրինի վաճառքին, ուրեմն այդ աշխարհաքաղաքական հաշվարկները հետին պլան են մղվում: Եվ բնական է, որ այսօր այն, ինչը ռեժիմը համարում է իր ուժը, այսինքն` беспредел-ի գաղափարով առաջնորդվող ավազակապետության այս ներուժն այսօր դառնում է հենց իրենց հարվածող մի երեւույթ:

-Քաղաքական հետեւանքներ կունենա՞ն:
-Իհարկե, կունենան: Պատահական չէ, որ ես հաճախակի բերում եմ ժամանակին Պանամայում գործող գեներալ Նորիեգայի ռեժիմի օրինակը: Նրա հետ էլ է համագործակցել ԱՄՆ-ը, քանի որ ինչ-որ ժամանակահատված նա ապահովում էր իրենց շահերը, հետաքրքրությունները ռեգիոնում: Բայց նույն Նորիեգան ի վերջո մտավ լուրջ կապերի մեջ նարկոմաֆիայի հետ, որը գործում էր Միացյալ Նահանգներում, եւ երբ այդ փաստերը բացահայտվեցին, նա դարձավ թիվ մեկ թշնամին ԱՄՆ-ի համար, եւ ԱՄՆ-ի գործուն աջակցությամբ նա հեռացվեց, նրա ռեժիմը տապալեցին: Չկա հետեւանքներով հղի ավելի ավելի մեծ բան, քան ռեժիմի միջազգային վարկաբեկումը, քան երբ այդ ռեժիմը միջազգայնորեն ճանաչվում է որպես մաֆիոզ խմբավորումների հետ կապեր ունեցող, նրանցից սնվող, նրանց հովանավորող, ապաստան տվող, նրանց փողերի լվացումն ապահավող քրեական դրախտավայր: Ռեժիմի տապալման համար դրանից ավելի լուրջ նախադրյալ գոյություն չունի:

-Այսինքն` այս անգամ տարբեր խոստումները կամ այլ բաներ կփրկե՞ն իշխանություններին, կկասեցնե՞ն այդ գործընթացները:
-Գայթակղություն, իհարկե, կլինի` օգտագործել այդ գործերը աշխարհաքաղաքական կարեւոր հարցերում ճնշումներ գործադրելու համար, սակայն այստեղ երկու հանգամանք կա` այդ մաֆիոզ խմբավորումների վնասազերծումը թուլացնում է ռեժիմը, քանի որ նրանց հնարավորությունները լրջորեն կախված էին խմբավորումներից: Օրինակ` Մոսկվայում միայն տնտեսական մաֆիա չէր, որը մեծ հարստություն էր դիզել, այլ դա ինչ-որ առումով լոբբիստական կառույց էր դարձել ՀՀ իշխանությունների համար, որը թույլ էր տալիս լուծել որոշ խնդիրներ: Ընդ որում` խնդիրներ, որոնք առնչվում են ոչ միայն ՀՀ պետության հետ, այլեւ` հայ օլիգարխների տնտեսական շահերը ՌԴ-ում ապահովելու ուղղությամբ: Հիմա այդ ամենը կտրվում է: Կտրվում են ռեժիմի լոբբիստական հանցավոր ֆինանսական հոսքերի հնարավորությունները, ռեժիմի ֆինանսական սնուցումը, եւ որ պակաս կարեւոր չէ` ստեղծվում է միջազգային հանրային կարծիք ռեժիմի մասին` որպես կոռումպացված հանցախմբի: Իսկ դա նշանակում է, Հայաստանում օրինականության եւ ժողովրդավարության համար պայքարող մեր համաժողովրդական շարժման հաղթանակի համար ստեղծվում են բացառիկ բարենպատստ պայմաններ:

Հարցազրույցը վարեց ԱՐՄԱՆ ԳԱԼՈՅԱՆԸ
«Լրագիր» 5-11-2010