Սխալները սխալներով չեն ուղղում

Մեր զրուցակիցն է հրապարակախոս Տիգրան Պասկևիչյանը

-Պարոն Պասկևիչյան, ԵԽԽՎ համազեկուցող Ակսել Ֆիշերը ողջունել է իշխող կոալիցիա-ՀԱԿ երկխոսությունը: Սակայն հասարակության մոտ երկխոսության նկատմամբ վերաբերմունքը հուսադրող չէ: Անհասկանալի է`ի՞նչ է տեղի ունենում: Ինչպե՞ս եք Դուք գնահատում այս պրոցեսը:

-Եվրոպացիների տեսանկյունից Ակսել Ֆիշերի ասածը շատ նորմալ է: Նախկին պահանջները` քաղբանտարկյալների ազատումը, հավաքների ազատության սահմանափակումները վերացնելը, մարտի 1-ի գործերի վերանայման հավաստիացումը. այս ամենը կարող էր փոխել եվրոպացիների հայացքը: Թեև լավ կլիներ, որ Ակսել Ֆիշերն ու մյուսները չշտապեին և լինեին ավելի հետևողական, քան եղել են մինչ օրս: Ինչ վերաբերում է հասարակության տրամադրություններին. տարակուսանքը, ինչ-որ տեղ անվստահությունը, նորմալ եմ համարում, քանի որ երկխոսությունը նորություն է մեր երկրի ներքաղաքական պրակտիկայում: Ինչպես ցանկացած նորություն, սա ևս ընդունվում է զգուշավորությամբ:

-Հնարավոր չէ՞ վերանայվի նաև արտահերթի պահանջը հաջորդ հանրահավաքին, որովհետև իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ շարունակում են պնդել, որ այս երկխոսությունում արտահերթի խնդիր չի դրվի, որովհետև երկրում չկա դրա պահանջը:
-Ի՞նչ է նշանակում արտահերթի պահանջ երկրում չկա, ո՞վ է չափում և ո՞րն է չափիչ գործիքը: Երկրում կա խորագույն ճգնաժամ, խորագույն ապատիա: Քաղաքի կենտրոնից մի քիչ հեռու գնացեք, մարդկանց հետ խոսեք, տեսեք` կա՞, թե՞ չկա:

-Արդյոք արտահերթ ընտրությունը ճգնաժամի, ապատիայի հաղթահարման լավագույն տարբերակն է լինելու:
-Պետք է լինի ընտրություն: Ընտրությունը պետք է լինի անկաշկանդ: Ճգնաժամն ու ապատիան հաղթահարելու համար ժողովուրդը պետք է ձեւավորի մի իշխանություն, որին վստահում է: Ժողովուրդը պետք է այդ հնարավորությունն ունենա, և, անկեղծ ասած, շատ կարևոր էլ չէ, թե ում կընտրի: Կարևորն իշխանության որակն է, իսկ որակի ցուցիչը` վստահության չափը:

-Պարոն Պասկևիչյան, արտահերթի դեպքում եթե վերարտադրվում է իշխանությունը կամ որոշակի ձայների բաշխմամբ ՀԱԿ-ը և ներկայիս իշխանությունը մտնում են խորհրդարան, արդյոք ապատիան ժողովրդի մոտ էլ ավելի չի խորանա: Արդյոք չպետք է երկխոսությունը ապագա ծրագրերի և նպատակների շուրջ լիներ, թե ինչպես են, օրինակ, երկիրը դուրս բերելու ճգնաժամից:
-Հայտնի է, որ երկխոսության առաջարկը ձևակերպելիս Կոնգրեսն առաջնահերթ է համարել արտահերթ նախագահական ընտրությունների անցկացումը` նկատի ունենալով, որ ժողովրդի վստահության քվեն ստացած նախագահը կարող է երաշխավորել Ազգային ժողովի նորմալ ընտրություններ: Իշխանությունները, սակայն, փորձելու են խուսափել արտահերթ նախագահականից և, «փոխզիջման» գնալով` անցկացնել արտահերթ խոսրհրդարանական: Նույնիսկ այս դեպքում հիվանդ երևակայության արդյունք եմ համարում ոմանց կողմից հրամցվող տեսակետը, թե Հայ ազգային կոնգրեսը գործարքի է գնալու ԱԺ-ում 10-15 տեղ ստանալու համար: Ավելի քան երեք տարի շարունակվող քաղաքական պայքարի բովանդակությունը ողջամիտ ոչ մի մարդու նման եզրահանգման գալու առիթ չի կարող տալ:

-Բայց կա վստահության խնդիր: Այ, ասում են, թե ոչ իշխանությունը, ոչ էլ ընդդիմությունն այսօր վստահություն չեն վայելում: Պարզ չէ, օրինակ, ՀԱԿ-ն իշխանության գալով` ի՞նչ ծրագրերով է երկիրը ճգնաժամից դուրս բերելու:
-Եթե բոլոր մարդիկ մի տեղ կանգնած անընդհատ վստահություն հայտնեին կամ ընդդիմությանը, կամ իշխանություններին, երկխոսության կամ արտահերթ ընտրությունների կարիք չէր զգացվի: Վստահության իրական չափիչը ազատ, անկաշկանդ ընտրություններն են լինելու: Ում որ ձայն տա ժողովուրդը, կնշանակի նրան էլ վստահում է իր խնդիրները լուծելու ծրագրերն ու դրանց իրականացման մեխանիզմները: Երբ Վրաստանում տեղի էր ունենում Վարդերի հեղափոխությունը, բոլոր գիտակցում էին փոփոխությունների անհրաժեշտությունը, բայց ոչ ոք չէր պատկերացնում, թե ինչպես են դրանք լինելու: Այսօր արդեն այդ երկրում բազմաթիվ խնդիրներ լուծված են:

-Այնուամենայնիվ, երկխոսության արդյունքներին հավատո՞ւմ եք:
-Անկեղծ ասած, ներքին բավարարվածություն ունեմ: Սա լավ գործընթաց է, և վստահ եմ, որ ազատ, արդար ընտրությունների անցկացմամբ երկխոսությունը կդառնա ավանդույթ: Այսինքն` տեղի կունենա ամեն օր խորհրդարանում, հեռուստատեսությամբ, թերթերում և, նաև գալիք ընտրությունների ընթացքում:

-Պարոն Պասկևիչյան, իսկ եթե չլինեն արտահերթ ընտրություններ, բայց լինի երկխոսություն, արդյոք վերջնականապես չի լինի հիասթափություն:
-Եթե չլինի արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու համաձայնություն, մի քանի հանդիպումից հետո երկխոսությունը կդադարի: Կոնգրեսը երկխոսության չի գնում պարապ բաներից խոսելու համար: Իսկ եթե երկխոսությունը դադարի, հասարակությունն այլ միջոցներով կհասնի արտահերթ ընտրությունների: Դա, անշուշտ, կլինի հետ քայլ և, չեմ կարծում, թե իշխանություններին ձեռնտու է այդ հեռանկարը:
Նրանք, անշուշտ, փորձելու են փաստարկել հերթական ընտրությունների մոտ լինելը, երդվելու են բոլոր սրբություններով, որ հերթականն անցկացնելու են հասարակության սրտով, բայց Կոնգրեսն արտահերթ է պահանջելու, թեկուզ մեկ օր էլ մնացած լինի հերթականին, որովհետև արտահերթը երաշխիք է, ոչ թե`քմահաճույք: Արտահերթը փոխում է իշխանության ձևավորման գործընթացի բովանդակությունը, մարդկանց մոտեցումն է փոխում, պատասխանատվության չափն է ճշգրտում: Արտահերթ նշանակում է սխալների ուղղում, իսկ սխալները հնարավոր չէ ուղղել նոր սխալներ գործելով:

-Դուք շարունակում եք մնալ այն կարծիքի՞ն, որ նոր ուժի ձևավորում միայն այն ժամանակ կլինի, երբ կլուծվի ղարաբաղյան խնդիրը:
-Մեծ հաշվով` այո: Ղարաբաղյան հակամարտությունը հսկայական ազդեցություն ունի ներքաղաքական իրավիճակի վրա, քանի որ դա թիվ 1 խնդիրն է: Դժվար է պատկերացնել նոր մի ուժ, որը ղարաբաղյան կարգավորման վերաբերյալ հանդես գա բոլորովին անծանոթ գաղափարախոսությամբ կամ մոտեցումներով: Գուցե հարց առաջանա, թե այդ դեպքում ինչ է տալու իշխանափոխությունը: Ընտրյալ իշխանությունը կդադարեցնի Ղարաբաղյան խնդրի շահարկումը, իսկ շահարկման բացառումը կնպաստի Ղարաբաղի և Հայաստանի ինտեգրացիային: Ղարաբաղցիների համար այլ բան է, երբ Հայաստանում իշխում են ծագման բերումով Ղարաբաղի հարցը սեփականաշնորհած մարդիկ, և բոլորովին այլ, երբ իշխում է ժողովրդի կամքը: Ուզում եմ ասել, որ Ղարաբաղի պահանջները Հայաստանից իրավացիորեն կմեծանան, եւ դա հնարավորություն կտա հարցը լուծել ոչ միայն Մինսկի խմբի մակարդակում, այլև բոլոր այն մակարդակներում, որտեղ լուծվելու են Հայաստանի բնակիչների հարցերը:
ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ