Մեր զրուցակիցն է հանրային քաղաքականության մասնագետ Լուսինե Խառատյանը-Լուսինե, մարտի մեկին նորից հանարհավաք է, մյուս կողմից, հեղափոխական ալիքը տարածվել է Թունիս, Եգիպտոս, Լիբիա, ամենուր: Մեզանում, սակայն, հարցի նման լուծում իշխանությունը, ընդդիմությունը չեն պատկերացնում, թեեւ Տեր-Պետրոսյանն ասում է, որ ցանկացած պահ ժողովուրդը կարող է թքած ունենալ թե ՀԱԿ-ի, թե ղարաբաղյան հարցի վրա: Ի՞նչ եք կարծում, ալիքը վերջնական լուծման տեսքով մեզ կհասնի՞:
-Ըստ իս` այդ ալիքը մեզանից անկախ ալիք է, որովհետև այն բոլոր երկրները, որոնցից մենք խոսում ենք, այլ մշակութային աշխարհ են ներկայացնում, կրոնական առումով հիմնականում մահմեդական երկրներ են և մեզանից տարբեր օրինաչափություններով զարգացող երկրներ են: Ինձ թվում է`այդ ալիքը մեզ հետ իրականում կապ չունի: Միակ բանը, որ կարելի է տեսնել կապերի տեսանկյունից, այն է, որ ենթադրենք դրա ազդեցության տակ ինչ-որ մարդիկ Հայաստանում որոշեն, որ եթե այս երկրներում այսպիսի ընթացք կա, օգտվել նույն ալիքից կամ այդ նույն մեխանիզմներից, որոնք այդ նույն շարժումների դեպքում են կիրառվել (ասենք Եգիպտոսի դեպքում նույն սոցիալական ցանցերի ակտիվ գործածությունը), միգուցե նման փորձեր արվեն, բայց ինձ չի թվում` կհաջողվի, որովհետև նույն Եգիպտոսի և մնացած այլ երկների դեպքում մարդկանց հիմնական մասը, ովքեր փողոց էին դուրս եկել և ովքեր մինչև վերջ մնում էին փողոցում` փոփոխություններ պահանջելով և նախագահի հրաժարականը պահանջելով, իրենք իրենց ապագան տեսնում էին այն երկրում, որտեղ փորձում էին այդ փոփոխություններն իրականացնել: Իսկ մեր երկրում ժողովրդի մեծ մասը, այնուամենայնիվ, օտարված է մեր երկրի իրողություններից, և չկա այդպիսի մեծ զանգված, որը հանուն փոփոխությունների պատրաստ կլինի մինչև վերջ գնալ, դիմակայել զորքին, ոստիկանությանը:
-2008-ի՞ց սկսվեց մեզանում այդ օտարումը:
-Մինչև 2008-ն էլ պարբերաբար այդ միտումները նկատվել են: Յուրաքանչյուր քաղաքական ինչ-որ «երկրաշարժերից» հետո մարդկանց հիմնական արձագանքը եղել է արտագաղթի հերթական ալիքը, իսկ 2008-ից այս կողմ էլ ավելի է նկատվում ներկաների բացակայություն: Նույնիսկ նրանք, ովքեր Հայաստանում են, շատ հաճախ ճամփորդի նման են ապրում, այսինքն`նրանք մտքով այստեղ չեն, իրենց պլանները չեն կապում երկրի ապագայի հետ, երեխաների ապագան կառուցելիս հաճախ մտածում են այլ տարբերակների մասին: Այս պարագայում շատ դժվար է խոսել, որ կլինի ինչ-որ մեծ զանգված, որը պատրաստ կլինի մինչև վերջ կանգնել հանուն փոփոխությունների:
-Ստացվում է` մենք իսկապես գաղաթակա՞ն ժողովուրդ ենք:
-Գուցե մի քիչ սուր բնորոշում է, բայց այս պահին գոնե իմ զգացողությամբ մարդկանց մեծ մասը լուծումները փնտրում է ոչ թե ներսում, այլ դրսում: Այսինքն` ինքը ներսից օտարված է, այս ալիքը շատ մեծ է, բոլորը տարբեր ուղղություններով գնալու մասին են խոսում: Հայաստանի մի մեծ ակտիվ երիտասարդ զանգվածն էլ, որը կարող է վճռորոշ դեր ունենալ, ինչպես օրինակ եղավ Եգիպտոսի պարագայում, դրսում են, իսկ նրանք, ովքեր ներսում են, տրամադրությունները նույնն են, ընդ որում` հիմա ավելի շատ խոսում են ընտանիքներով գնալու մասին, քան անհատական: Բացի այդ, ավելի բարեկեցիկ ընտանիքները, որոնք լեզուներ գիտեն, և նույնիսկ Հայաստանում բավականին հարմարավետ աշխատանք ունեն, միջինից բարձր կենսապայմաններ կարողանում են ապահովել, շատ ակտիվորեն մասնակցում են տարատեսակ, հատկապես` կանադական միգրացիայի ծրագրերին:
-Իսկ ինքներդ մտածե՞լ եք մասնակցելու և գնալու մասին:
-Նախկինում չեմ մտածել. մեկ տարի ապրել եմ Եգիտոսում, երկու տարի` ԱՄՆ-ում, աշխատանքի բերումով միշտ գնալ-գալու ճանապարհին եմ: Միշտ հնարավորություններ եղել են այլ երկրում մնալու, հաստատվելու, առաջ չեմ մտածել: Հետո, երբ երեխաներն են ծնվում, երբ դու սկսում ես մտածել` ինչպիսի՞ն ես պատկերացնում երեխայի ապագան, այդ հարցերը ծագում են: Այդ հարցերն ամեն օր են ծագում, և դու փորձում ես ամեն օր այդ հարցին պատասխանել` ինչո՞ւ եմ ես մնում, ամեն օր երիտասարդ ընտանիքները փորձում են այդ հարցին պատասխանել` ինչո՞ւ են իրենք մնում Հայաստանում:
-Իսկ ինչո՞ւ են մնում, որովհետև սա հայրենի՞քն է, ի՞նչն է պահում...
-Շատ տարբեր պատճառներ կարող են լինել. ոմանց համար այո, որովհետև հայրենիքն է, մյուսների համար` որովհետև իրենց մեծահասակ ծնողներն են այստեղ, նպատակահարմար չեն գտնում ծնողերին լքել-գնալը, երրորդի դեպքում` քիչ թե շատ ստաբիլ աշխատանք ունեն, իսկ տեղափոխությունը միշտ նոր ջանքեր է ենթադրում, մի խոսքով` շատ տարբեր են պատճառները:
-Տեսեք, շատ արտագաղթողներ մեզ հետ զրույցում նշում են, որ մեղավորը իշխանություններն են, որ այստեղ ելք չկա, ըստ էության` ելքը իշխանափոխությո՞ւնն է կամ հեղափոխությո՞ւնն է: Ի՞նչը կարող է այս պահին արտագաղթի տեմպերը կանգնեցնել:
-Պարզապես իշխանափոխությունը հաստատ չի կանգնեցնի: Ճիշտ է` ընդդիմության հանրահավաքներն ավելի բազմամարդ են դառնում, բայց քանի որ մեծ ուժ չկա, իսկ մարդկանց մեծ մասն էլ, այնուամենայնիվ, լուծումները փնտրում է դրսում, այդ փոփոխության հեռանկարը գոնե մոտ ապագայում չեմ տեսնում:
Ինձ թվում է`գլոբալ ռեֆորմները կարող են ինչ-որ կերպ կանգնեցնել, այսինքն`անկախ նրանից` ով կլինի իշխանությունը, եթե այդ իշխանությունը գիտակցի` քաղաքացիներն են իր հիմնական ներուժն ու ռեսուրսը: Ի վերջո, ո՞ւմ համար է այս երկիրը, չէ՞ որ այն երկրի մարդկանց համար է: Գլոբալ ռեֆորմներ ասելով, նկատի ունեմ` երբ դատական համակարգում, առողջապահական, կրթական ոլորտներում զգալի փոփոխություններ լինեն, և մարդն այդ փոփոխություններն իր վրա զգա:
-Անգամ ներկայի՞ս իշխանության պարագայում:
-Անգամ եթե այս իշխանություններն այդ ռեֆորմներն իրականացնեն և հետևողական լինեն: Բայց իշխանության մեջ առայժմ նման պատրաստակամություն չկա:
-Վարչապետն անընդհատ ասում է` գլոբալ բարեփոխումներ են անում:
-Վարչապետի ասած փոփոխությունները դեկլարատիվ բնույթ են կրում: Ժողովուրդը վաղուց չի հավատում իշխանությունների արած նման հայտարարություններին: Շատ ավելի լավ կլիներ իշխանությունները քիչ խոսեին և գործ անեին, որ մարդիկ պրակտիկայում համոզվեին, որ ինչի մասին իշխանությունները խոսում են, իսկապես տեղի են ունենում: Քանի դեռ խոստումներն իրական կյանքում չեն իրագործվում, կարծում եմ` արտագաղթը կշարունակվի և ավելի մեծ թափ կստանա: Տեսեք, հայրենասիրության լոզունգներից հետո մարդիկ բանակից վերադառնում են իրենց ունեցած փոքր հայրենասիրությունը կորցրած, որովհետև այնտեղ բախվում են սարսափելի իրողությունների հետ. ստացվում է` բացի հայտարարություններից` իրականությունը բոլորովին այլ է:
-Ստացվում է` մենք կհամարվենք ծերացող երկիր, հետո էլ կվերանա՞նք:
-Միգուցե փոփոխությունները գան արտագաղթողներից: Այսինքն` դա էլ է տարբերակ: Պատմության մեջ էլ կան դեպքեր, որ փոփոխությունները եկել են արտագաղթողներից, եթե արտագաղթողներն էլ ցանցային ձեւ ստանան և փորձեն դրսից ազդել երկրի վրա: Բայց սա դեռևս չմշակված տարբերակ է, ուղղակի գաղափար է, Հայաստանի դեպքում հավանական տարբերակ:
-Իսկ հնարավո՞ր է հասարակությունը ինքնակազմակերպվի այս ընթացքում:
-Հասարակությունը բաղկացած է տարբեր անհատներից, շահերից: Ինքնակազմակերպման ձեւերից մեկն էլ արտագաղթն է: Այս պահին մեր հասարակությունը գտել է խնդիրների լուծման այդ տարբերակը: Շատերի համար ավելի ընդունելի է նույն դժվարություններն ունենալ այլ երկրում, բայց իրեն նվաստացած չզգալ:
-Մենք նվաստացա՞ծ ենք ապրում:
-Մեր երկրում մարդու առօրյան սկսվում է նվաստացումից: Նվաստացում մեկ` առավոտյան արթնացար և եթե մեքենա չունես, օրդ սկսվում է կանգառից: Մի կերպ խցկվում ես երթուղային: Նստելու, իսկ հաճախ` կանգնելու համար պետք է մի քանի տակ ծալվես, մարմինդ փորձես մի կերպ հարմարեցնել այնտեղ. արդեն դժբախտ մարդկանց մասին ենք խոսում: Մարդու ամբողջ առօրյան առնչվում է տարբեր տիպի նվաստացումների. նվաստացում երկու` մարդն առնչվում է ամենօրյա տխուր աշխատանքի հետ, որի մեջ ինքը իմաստ չի տեսնում, այլ անում է` մի կտոր հաց վաստակելու համար, այսինքն` նա անում է մի բան, որ չի սիրում: Նվաստացում երրորդ` եթե մարդն առնչվում է պետական կառույցի հետ`ոստիկանություն, անձնագրային, դպրոց և այլն: Ընդ որում` նվաստացվում է և նա, ով առնչվում է, և նա, ում առնչվում է: Բժշկին հաճելի չէ գումար վերցնելը, բայց համակարգն այլ տարբերակներ չի տալիս:
Եվ եթե այսպես գնանք, ստացվում է` մեր կյանքը նվաստացումների շղթա է: Շատ դժվար է այս նվաստացումների միջով անցնել, հետո էլ երեկոյան տուն գալ , ասել` գիտես, այսօր հացի փող չեմ կարողացել վաստակել, և այս անգամ էլ նվաստանալ ընտանիքի, երեխաների, կնոջ աչքերում ևս մեկ անգամ: Եվ քանի դեռ մարդկանց կյանքն այսպիսին է, լուծումները դրսում են փնտրվելու: Նվաստացում հարյուրերորդ` միացնում ես հեռուստատեսության բոլոր ալիքները և լսում ես լուրեր, որոնք ոչ մի կապ չունեն այն իրականության հետ, որին ամեն օր բախվում ես, քեզ պատմում են լուրեր դրախտից, սա էլ է նվաստացում, այսինքն` մարդկանց ուղեղը, մարմինը, հոգին հոգնում է ամենօրյա ընթացիկ բռնաբարությունից: Եվ այդ նվաստացումները հանգեցնում են և ընտանեկան պրոբլեմների, որովհետև ընտանեկան խնդիրները շատ հաճախ առաջանում են առօրյա նվաստացումների, կենցաղի հետևանքով: Բացասական էներգիան գալիս է տուն և սկսում ազդել և երեխաների, և ընտանեկան հարաբերությունների վրա:
Ընտանիքը ենթադրում է երկու հոգի, ովքեր իրենց համատեղ ստեղծածի, արարածի համար պատասխանատվություն են կրում: Ցավոք մեզանում շատ են դեպքերը, երբ ամուսինը գնում է արտագնա աշխատանքի և մոռանում ընտանիքը, կինն էլ նվաստացած կրում է ամբողջ բեռը: Ընտանիքի մեկ այլ մոդելն էլ այն է, որ երկուսն էլ հավասարապես աշխատում են, բայց այդ առօրյա նվաստացումների դառը բեռը գալիս է ընտանիք և սկսում թունավորել ընտանիքը ներսից, որովհետև երկուսի օրն էլ շատ դժվար է: Եվ պատահական չէ, որ ամուսնալուծությունների թիվը աճել է:
ԶՐՈՒՑԵՑ ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆԸ
-Ըստ իս` այդ ալիքը մեզանից անկախ ալիք է, որովհետև այն բոլոր երկրները, որոնցից մենք խոսում ենք, այլ մշակութային աշխարհ են ներկայացնում, կրոնական առումով հիմնականում մահմեդական երկրներ են և մեզանից տարբեր օրինաչափություններով զարգացող երկրներ են: Ինձ թվում է`այդ ալիքը մեզ հետ իրականում կապ չունի: Միակ բանը, որ կարելի է տեսնել կապերի տեսանկյունից, այն է, որ ենթադրենք դրա ազդեցության տակ ինչ-որ մարդիկ Հայաստանում որոշեն, որ եթե այս երկրներում այսպիսի ընթացք կա, օգտվել նույն ալիքից կամ այդ նույն մեխանիզմներից, որոնք այդ նույն շարժումների դեպքում են կիրառվել (ասենք Եգիպտոսի դեպքում նույն սոցիալական ցանցերի ակտիվ գործածությունը), միգուցե նման փորձեր արվեն, բայց ինձ չի թվում` կհաջողվի, որովհետև նույն Եգիպտոսի և մնացած այլ երկների դեպքում մարդկանց հիմնական մասը, ովքեր փողոց էին դուրս եկել և ովքեր մինչև վերջ մնում էին փողոցում` փոփոխություններ պահանջելով և նախագահի հրաժարականը պահանջելով, իրենք իրենց ապագան տեսնում էին այն երկրում, որտեղ փորձում էին այդ փոփոխություններն իրականացնել: Իսկ մեր երկրում ժողովրդի մեծ մասը, այնուամենայնիվ, օտարված է մեր երկրի իրողություններից, և չկա այդպիսի մեծ զանգված, որը հանուն փոփոխությունների պատրաստ կլինի մինչև վերջ գնալ, դիմակայել զորքին, ոստիկանությանը:
-2008-ի՞ց սկսվեց մեզանում այդ օտարումը:
-Մինչև 2008-ն էլ պարբերաբար այդ միտումները նկատվել են: Յուրաքանչյուր քաղաքական ինչ-որ «երկրաշարժերից» հետո մարդկանց հիմնական արձագանքը եղել է արտագաղթի հերթական ալիքը, իսկ 2008-ից այս կողմ էլ ավելի է նկատվում ներկաների բացակայություն: Նույնիսկ նրանք, ովքեր Հայաստանում են, շատ հաճախ ճամփորդի նման են ապրում, այսինքն`նրանք մտքով այստեղ չեն, իրենց պլանները չեն կապում երկրի ապագայի հետ, երեխաների ապագան կառուցելիս հաճախ մտածում են այլ տարբերակների մասին: Այս պարագայում շատ դժվար է խոսել, որ կլինի ինչ-որ մեծ զանգված, որը պատրաստ կլինի մինչև վերջ կանգնել հանուն փոփոխությունների:
-Ստացվում է` մենք իսկապես գաղաթակա՞ն ժողովուրդ ենք:
-Գուցե մի քիչ սուր բնորոշում է, բայց այս պահին գոնե իմ զգացողությամբ մարդկանց մեծ մասը լուծումները փնտրում է ոչ թե ներսում, այլ դրսում: Այսինքն` ինքը ներսից օտարված է, այս ալիքը շատ մեծ է, բոլորը տարբեր ուղղություններով գնալու մասին են խոսում: Հայաստանի մի մեծ ակտիվ երիտասարդ զանգվածն էլ, որը կարող է վճռորոշ դեր ունենալ, ինչպես օրինակ եղավ Եգիպտոսի պարագայում, դրսում են, իսկ նրանք, ովքեր ներսում են, տրամադրությունները նույնն են, ընդ որում` հիմա ավելի շատ խոսում են ընտանիքներով գնալու մասին, քան անհատական: Բացի այդ, ավելի բարեկեցիկ ընտանիքները, որոնք լեզուներ գիտեն, և նույնիսկ Հայաստանում բավականին հարմարավետ աշխատանք ունեն, միջինից բարձր կենսապայմաններ կարողանում են ապահովել, շատ ակտիվորեն մասնակցում են տարատեսակ, հատկապես` կանադական միգրացիայի ծրագրերին:
-Իսկ ինքներդ մտածե՞լ եք մասնակցելու և գնալու մասին:
-Նախկինում չեմ մտածել. մեկ տարի ապրել եմ Եգիտոսում, երկու տարի` ԱՄՆ-ում, աշխատանքի բերումով միշտ գնալ-գալու ճանապարհին եմ: Միշտ հնարավորություններ եղել են այլ երկրում մնալու, հաստատվելու, առաջ չեմ մտածել: Հետո, երբ երեխաներն են ծնվում, երբ դու սկսում ես մտածել` ինչպիսի՞ն ես պատկերացնում երեխայի ապագան, այդ հարցերը ծագում են: Այդ հարցերն ամեն օր են ծագում, և դու փորձում ես ամեն օր այդ հարցին պատասխանել` ինչո՞ւ եմ ես մնում, ամեն օր երիտասարդ ընտանիքները փորձում են այդ հարցին պատասխանել` ինչո՞ւ են իրենք մնում Հայաստանում:
-Իսկ ինչո՞ւ են մնում, որովհետև սա հայրենի՞քն է, ի՞նչն է պահում...
-Շատ տարբեր պատճառներ կարող են լինել. ոմանց համար այո, որովհետև հայրենիքն է, մյուսների համար` որովհետև իրենց մեծահասակ ծնողներն են այստեղ, նպատակահարմար չեն գտնում ծնողերին լքել-գնալը, երրորդի դեպքում` քիչ թե շատ ստաբիլ աշխատանք ունեն, իսկ տեղափոխությունը միշտ նոր ջանքեր է ենթադրում, մի խոսքով` շատ տարբեր են պատճառները:
-Տեսեք, շատ արտագաղթողներ մեզ հետ զրույցում նշում են, որ մեղավորը իշխանություններն են, որ այստեղ ելք չկա, ըստ էության` ելքը իշխանափոխությո՞ւնն է կամ հեղափոխությո՞ւնն է: Ի՞նչը կարող է այս պահին արտագաղթի տեմպերը կանգնեցնել:
-Պարզապես իշխանափոխությունը հաստատ չի կանգնեցնի: Ճիշտ է` ընդդիմության հանրահավաքներն ավելի բազմամարդ են դառնում, բայց քանի որ մեծ ուժ չկա, իսկ մարդկանց մեծ մասն էլ, այնուամենայնիվ, լուծումները փնտրում է դրսում, այդ փոփոխության հեռանկարը գոնե մոտ ապագայում չեմ տեսնում:
Ինձ թվում է`գլոբալ ռեֆորմները կարող են ինչ-որ կերպ կանգնեցնել, այսինքն`անկախ նրանից` ով կլինի իշխանությունը, եթե այդ իշխանությունը գիտակցի` քաղաքացիներն են իր հիմնական ներուժն ու ռեսուրսը: Ի վերջո, ո՞ւմ համար է այս երկիրը, չէ՞ որ այն երկրի մարդկանց համար է: Գլոբալ ռեֆորմներ ասելով, նկատի ունեմ` երբ դատական համակարգում, առողջապահական, կրթական ոլորտներում զգալի փոփոխություններ լինեն, և մարդն այդ փոփոխություններն իր վրա զգա:
-Անգամ ներկայի՞ս իշխանության պարագայում:
-Անգամ եթե այս իշխանություններն այդ ռեֆորմներն իրականացնեն և հետևողական լինեն: Բայց իշխանության մեջ առայժմ նման պատրաստակամություն չկա:
-Վարչապետն անընդհատ ասում է` գլոբալ բարեփոխումներ են անում:
-Վարչապետի ասած փոփոխությունները դեկլարատիվ բնույթ են կրում: Ժողովուրդը վաղուց չի հավատում իշխանությունների արած նման հայտարարություններին: Շատ ավելի լավ կլիներ իշխանությունները քիչ խոսեին և գործ անեին, որ մարդիկ պրակտիկայում համոզվեին, որ ինչի մասին իշխանությունները խոսում են, իսկապես տեղի են ունենում: Քանի դեռ խոստումներն իրական կյանքում չեն իրագործվում, կարծում եմ` արտագաղթը կշարունակվի և ավելի մեծ թափ կստանա: Տեսեք, հայրենասիրության լոզունգներից հետո մարդիկ բանակից վերադառնում են իրենց ունեցած փոքր հայրենասիրությունը կորցրած, որովհետև այնտեղ բախվում են սարսափելի իրողությունների հետ. ստացվում է` բացի հայտարարություններից` իրականությունը բոլորովին այլ է:
-Ստացվում է` մենք կհամարվենք ծերացող երկիր, հետո էլ կվերանա՞նք:
-Միգուցե փոփոխությունները գան արտագաղթողներից: Այսինքն` դա էլ է տարբերակ: Պատմության մեջ էլ կան դեպքեր, որ փոփոխությունները եկել են արտագաղթողներից, եթե արտագաղթողներն էլ ցանցային ձեւ ստանան և փորձեն դրսից ազդել երկրի վրա: Բայց սա դեռևս չմշակված տարբերակ է, ուղղակի գաղափար է, Հայաստանի դեպքում հավանական տարբերակ:
-Իսկ հնարավո՞ր է հասարակությունը ինքնակազմակերպվի այս ընթացքում:
-Հասարակությունը բաղկացած է տարբեր անհատներից, շահերից: Ինքնակազմակերպման ձեւերից մեկն էլ արտագաղթն է: Այս պահին մեր հասարակությունը գտել է խնդիրների լուծման այդ տարբերակը: Շատերի համար ավելի ընդունելի է նույն դժվարություններն ունենալ այլ երկրում, բայց իրեն նվաստացած չզգալ:
-Մենք նվաստացա՞ծ ենք ապրում:
-Մեր երկրում մարդու առօրյան սկսվում է նվաստացումից: Նվաստացում մեկ` առավոտյան արթնացար և եթե մեքենա չունես, օրդ սկսվում է կանգառից: Մի կերպ խցկվում ես երթուղային: Նստելու, իսկ հաճախ` կանգնելու համար պետք է մի քանի տակ ծալվես, մարմինդ փորձես մի կերպ հարմարեցնել այնտեղ. արդեն դժբախտ մարդկանց մասին ենք խոսում: Մարդու ամբողջ առօրյան առնչվում է տարբեր տիպի նվաստացումների. նվաստացում երկու` մարդն առնչվում է ամենօրյա տխուր աշխատանքի հետ, որի մեջ ինքը իմաստ չի տեսնում, այլ անում է` մի կտոր հաց վաստակելու համար, այսինքն` նա անում է մի բան, որ չի սիրում: Նվաստացում երրորդ` եթե մարդն առնչվում է պետական կառույցի հետ`ոստիկանություն, անձնագրային, դպրոց և այլն: Ընդ որում` նվաստացվում է և նա, ով առնչվում է, և նա, ում առնչվում է: Բժշկին հաճելի չէ գումար վերցնելը, բայց համակարգն այլ տարբերակներ չի տալիս:
Եվ եթե այսպես գնանք, ստացվում է` մեր կյանքը նվաստացումների շղթա է: Շատ դժվար է այս նվաստացումների միջով անցնել, հետո էլ երեկոյան տուն գալ , ասել` գիտես, այսօր հացի փող չեմ կարողացել վաստակել, և այս անգամ էլ նվաստանալ ընտանիքի, երեխաների, կնոջ աչքերում ևս մեկ անգամ: Եվ քանի դեռ մարդկանց կյանքն այսպիսին է, լուծումները դրսում են փնտրվելու: Նվաստացում հարյուրերորդ` միացնում ես հեռուստատեսության բոլոր ալիքները և լսում ես լուրեր, որոնք ոչ մի կապ չունեն այն իրականության հետ, որին ամեն օր բախվում ես, քեզ պատմում են լուրեր դրախտից, սա էլ է նվաստացում, այսինքն` մարդկանց ուղեղը, մարմինը, հոգին հոգնում է ամենօրյա ընթացիկ բռնաբարությունից: Եվ այդ նվաստացումները հանգեցնում են և ընտանեկան պրոբլեմների, որովհետև ընտանեկան խնդիրները շատ հաճախ առաջանում են առօրյա նվաստացումների, կենցաղի հետևանքով: Բացասական էներգիան գալիս է տուն և սկսում ազդել և երեխաների, և ընտանեկան հարաբերությունների վրա:
Ընտանիքը ենթադրում է երկու հոգի, ովքեր իրենց համատեղ ստեղծածի, արարածի համար պատասխանատվություն են կրում: Ցավոք մեզանում շատ են դեպքերը, երբ ամուսինը գնում է արտագնա աշխատանքի և մոռանում ընտանիքը, կինն էլ նվաստացած կրում է ամբողջ բեռը: Ընտանիքի մեկ այլ մոդելն էլ այն է, որ երկուսն էլ հավասարապես աշխատում են, բայց այդ առօրյա նվաստացումների դառը բեռը գալիս է ընտանիք և սկսում թունավորել ընտանիքը ներսից, որովհետև երկուսի օրն էլ շատ դժվար է: Եվ պատահական չէ, որ ամուսնալուծությունների թիվը աճել է:
ԶՐՈՒՑԵՑ ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆԸ
Tehran Time
Yerevan Time
No comments:
Post a Comment